Kronik Hastalığa Sahip Yaşlı Bireylerde Hastalığa Uyum İle Akılcı İlaç Kullanımı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı 65 yaş ve üstü kronik hastalığa sahip bireylerde hastalığa uyum ve akılcı ilaç kullanımı arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Materyal ve Metot: İlişki arayan tanımlayıcı özellikte olan bu araştırma bir hastanenin Dahiliye ve Cerrahi servisinde yatarak tedavi gören 65 yaş üstü kronik hastalığı bulunan 229 hasta ile yapılmıştır. Araştırmanın verileri hastaların sosyo-demografik ve klinik özelliklerini sorgulayan 'Kişisel Bilgi Formu', 'Akılcı İlaç Kullanım Ölçeği', 'Kronik Hastalıklara Uyum Ölçeği' ve 'Standardize Mini Mental Test' kullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizi independent t testi, one vay ANOVA, karelasyon ve regresyon analizleri kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın yürütülebilmesi için Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu'ndan izin alınmıştır. Kurum izni ise Giresun İl Sağlık Müdürlüğünden izin alınmıştır. Araştırmada kullanılan ölçekler için yazarlardan mail aracılığıyla ölçek kullanım izni alınmıştır. Araştırmaya katılan tüm katılımcılardan yazılı onam alınmıştır. Bulgular: Yaş ortalaması 71.44±6.74 olan katılımcıların, 56.8'sı erkektir. Kronik hastalığa sahip yaşlıların Kronik Hastalıklara Uyum Ölçeği puan ortalaması 79.838±14.203, Akılcı İlaç Kullanım Ölçeği puan ortalaması 52.616±5.308 bulundu. Kronik hastalığı diyabet olan bireylerin hastalığa uyum ölçeği alt boyuttan aldığı puan hipertansiyon olanlardan daha yüksektir. Çalışma sonucunda evli bireylerin, ilaç kullanmadan önce son kullanma tarihini kontrol edenlerin, ilaçları uygun zaman aralıklarında ve düzenli kullanan bireylerin akılcı ilaç kullanım ölçeğinden aldıkları puan arasında pozitif yönlü ilişki bulunmaktadır. Ancak yaş, kullanılan ilaç sayısı ve hastalık sayısı ile akılcı ilaç kullanımı ölçeğinden aldıkları puan arasında negatif yönlü bir ilişki vardır. Sonuç: Çalışma sonucunda diyabet tanısı alan bireylerin hipertansiyon tanısı alan hastalara göre hastalığa uyumunun daha yüksek olduğu bulunmuştur. Hastaların akılcı ilaç kullanım ölçeği kontrol inançları, subjektif norm ve niyetleri arttıkça hastalığa uyumlarının da arttığı bulunmuştur.Aim: The aim of this study is to determine the relationship between disease compliance and rational drug use in patients with chronic diseases aged 65 and over. Materials and Methods: This descriptive research, looking for a relationship, was conducted with 229 patients with chronic diseases over the age of 65 who were receiving inpatient treatment in the Internal Medicine and Surgery service of a hospital. The data of the study were collected using the 'Personal Information Form', 'Rational Drug Use Scale', 'Adaptation to Chronic Diseases Scale' and 'Standardized Mini Mental Test', which questions the socio-demographic and clinical characteristics of the patients. Statistical analysis of the data was obtained using independent t test, one vay ANOVA, correlation and regression analyses. Permission was received from Ondokuz Mayıs University Social and Human Sciences Research Ethics Committee to conduct the research. Institutional permission was obtained from Giresun Provincial Health Directorate. For the scales used in the research, permission to use the scale was obtained from the authors via e-mail. Written consent was obtained from all participants in the study. Results: 56.8 of the participants were male, with an average age of 71.44±6.74. The average score of the Chronic Disease Adaptation Scale of the elderly with chronic diseases was 79.838±14.203, and the average score of the Rational Drug Use Scale was 52.616±5.308. The scores of individuals with chronic disease diabetes in the disease adaptation scale subscale are higher than those with hypertension. As a result of the study, there is a positive relationship between the scores received from the rational drug use scale by married individuals, those who check the expiration date before using medications, and individuals who use medications regularly and at appropriate intervals. However, there is a negative relationship between age, number of medications used and number of diseases, and their score on the rational drug use scale. Conclusion: As a result of the study, it was found that individuals diagnosed with diabetes had higher adaptation to the disease than patients diagnosed with hypertension. It was found that as patients' rational drug use scale control beliefs, subjective norms and intentions increased, their adaptation to the disease also increased.