Covid-19 Pandemisi Sırasında İnflamatuvar Romatolojik Hastalıklarda İlaç Uyumu ve Belirleyen Faktörler

Abstract

Covid-19 Pandemisi Sırasında İnflamatuvar Romatolojik Hastalıklarda İlaç Uyumu ve Belirleyen Faktörler Amaç: Romatolojik hastalıklarda enfeksiyon riskinin arttığı bilinmektedir. Çalışmamızda Covid-19 pandemisi döneminde ilaç uyumunu ve bu konuda etkili olabilecek faktörleri incelemeyi amaçladık. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Romatoloji polikliniğine Covid-19 pandemisi döneminde başvuran, kesinleşmiş romatolojik hastalık tanısı olan ve bu nedenle pandemi öncesinde tedavileri düzenlenmiş 255 hasta alındı. Hastaların demografik bilgileri ve pandemi dönemindeki bazı davranış değişiklikleri bir anket aracılığıyla değerlendirildi. Hastaların ilaç uyumlarını etkileyebilecek değişkenlerden hastalık algıları Kısa Hastalık Algısı Ölçeği ile, stres kaynaklarına karşı psikolojik dayanıklıkları Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ile, Covid-19 ilişkili korkuları Covid-19 Korkusu Ölçeği ile, kaygı düzeyleri STAI Ölçeği ile, sağlık okur yazarlığı düzeyleri Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ile, ilaçlar konusundaki düşünceleri ve ilaç uyumları ise İlaçlar Hakkında İnançlar Ölçeği ve Morisky İlaca Uyum Ölçeği ile değerlendirildi. Bulgular: Hastaların 108'inin (%42,4) ilaçları istenen şekilde kullanmadığı saptandı. Bunun nedeni olarak hastalar en sık pandemi döneminde ilaçları hakkındaki kaygılarını öne sürdüler (%44,4). Tedavilerini aksatan hastaların %66'sı ağrı yakınmasında artış olduğunu bildirdi. İlaç uyumunun en çok NSAİİ'lar (%54) ve biyolojik tedavilerde (%49,7) bozulduğu saptandı. Tanıları açısından incelendiğinde ilaç uyumunun en çok Psöriatik Artrit hastalarında bozulduğu, Covid-19 korkusunun ve pandemi döneminde anksiyetenin en çok Behçet hastalarında görüldüğü saptandı. Sonuç: Romatolojik hastalıkların tedavisinde ilaç uyumu çok önemlidir. Pandemi döneminde hastalarımızın ilaç uyumları bozulmuştur. Romatolojik hastalıkları ve kullandıkları tedaviler konusunda doğru bilgilendirilmeleri hastaların konuya ilişkin kaygılarını azaltıp tedaviye uyumlarını arttıracaktır. ANAHTAR SÖZCÜKLER, Covid-19, İlaç uyumu, Kaygı, Romatolojik Hastalık.

Drug Compliance and Determining Factors in Inflammatory Rheumatic Diseases During the Covid-19 Pandemic Aim: The risk of infection is higher in patients with rheumatic diseases. In this study we aimed to examine drug compliance and its possible determinants during the Covid-19 pandemic in patients with various rheumatic diseases. Materials and Methods: 255 patients who are followed in Ondokuz Mayıs University Rheumatology outpatient clinic with diagnosis of a rheumatic disease and whose treatment had been arranged before Covid-19 pandemics were included in the study. The demographic information and some changes in daily routine of the patients during Covid-19 pandemic were recorded via a questionnaire. Among variables that may affect drug compliance of the patients, illness perception was assessed via Brief İllness Perception Scale, patients' ability to cope up with stressful events was assessed via Brief Resilience Scale, fear of Covid-19 via the Fear of Covid-19 Scale, patients' anxiety via State-Trait Anxiety Inventory, health literacy via European Health Literacy Survey Questionnaire, beliefs about medicine and drug compliance were assessed via The Beliefs About Medicines Questionnaire and Morisky Medication Adherence Questionnaires respectively. Results: It was determined that 108 (42,4%) of the patients did not use their medications properly. As the reason for this, patients most frequently stated their concerns about their medications during the pandemics (44,4%). 66% of the patients who interrupted their treatment reported an increase in their pain intensity. Drug compliance was mostly impaired with NSAIDs (54%) and biologicals (49.7%). When examined in terms of specific rheumatological diagnosis, drug compliance was found to be mostly impaired in Psoriatic Arthritis patients and fear of Covid-19 and anxiety during pandemics were most common in Behçet's Disease. Conclusion: Compliance to medications is important in rheumatology and is impaired during pandemics. Providing accurate information about their disease and treatments, we can reduce the anxiety of the patients and increase their compliance. KEYWORDS, Covid-19, Medication compliance, Anxiety, Rheumatological Disease.