Çocuk Dergilerinde Toplumsal Cinsiyet Rolleri

Abstract

Toplumsal cinsiyet rolleri, toplum tarafından tanımlanan beklentiler olup bu beklentiler bazen bireylerin sosyal, eğitim, mesleki, özel ve benzeri yaşamlarına engel olmakta bazen de onların sosyal haklarda cinsiyet bazında eşitsizliğe maruz kalmalarına neden olmaktadır. Bireylerin içinde bulundukları toplumda var olan cinsiyet bazındaki eşitsizlikleri ve engelleri (toplumsal cinsiyet rollerini) özümsemeleri ve kanıksamaları ise çocukluk çağından itibaren gerçekleşmektedir. Ailesinden, sosyal çevresinden ve kitle iletişim araçlarından toplumsal cinsiyetle ilgili kodları öğrenen çocuklar, zamanla bunları davranışlarına geçirirler. Bundan dolayıdır ki hayatı anlamaya ve anlamlandırmaya başlayan ilköğretim çağındaki (7-12 yaş) çocukların düşüncelerinin şekillenmesinde kitle iletişim araçlarından biri olan çocuk dergileri oldukça önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'deki çocuk dergilerini toplumsal cinsiyet rolleri kapsamında incelemektir. Araştırmanın örneklemini 2017 yılı şubat ayında Samsun ilinde dağıtımı yapılan, aylık olarak yayımlanan ve 7-12 yaş grubu çocuklara hitap eden ulusal çocuk dergileri oluşturmaktadır. Bu dergiler şunlardır: Araştırmacı Çocuk, Bilge Çocuk, Bilim Çocuk, Meraklı Minik, Minika Go, Natıonal ve Geographıc Kıds, Süper Penguen, TRT Çocuk ve 7'den 70'e. Araştırmadaki veriler, Emine Kitiş Çınar (2013) ve Mehmet Akif Çeçen (2015) tarafından kullanılan kontrol listeleriyle elde edilmiştir. Verilerin analizi, betimsel nitelikte içerik çözümlemesi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edinilen bulgular sonucunda, toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını desteklemeyen iletilerin de görülmesine rağmen, dergilerin görsellerinde ve metinlerinde genel olarak toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını destekleyen anlatımlar gözlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, incelenen tüm dergilerde toplumsal cinsiyet rollerinin izleri tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Çocuk Dergileri.

Gender roles are gender-related expectations defined by the society and these expectations, sometimes cause obstacles in their social, educational, professional, private lives of the individuals and sometimes results in gender based inequalities in social rights. Every individual in society internalizes and gets used to these gender based inequalities and obstacles (gender roles) in their societies from their childhood. Children who acquire gender related codes from their family, social environment and mass media will eventually reflect them in their behavior. Therefore as one of the most effective mass media tools, children's magazines, play a crucial role in shaping the thoughts of children at the age of primary education (7-12 years). The aim of this research is to examine the children's magazines in Turkey within the context of gender roles. The study group of the research is the national children's magazines published monthly for children of 7-12 and distributed in the province of Samsun in February. These magazines are 'Araştırmacı Çocuk, Bilge Çocuk, Bilim Çocuk, Meraklı Minik, Minika Go, National ve Geographic Kids, Süper Penguen, TRT Çocuk and 7'den 70'e'. The data in the study were obtained from the control lists used by Emine Kitiş Çınar (2013) and Mehmet Akif Çeçen (2015). The analysis of the data was done by descriptive content analysis method. The findings gained by the research reveal that although there seems to be some messages not supporting gender stereotypes, the narratives which support gender stereotypes have been observed generally in the texts and images of these magazines. As a result of the research, traces of gender roles were detected in all and every steps of the examined magazines. Keywords: Gender, Gender Roles, Children's Magazines.