Farklı Orijinli Çemen (Trigonella Foenum-graecum L.) Populasyonlarında Bazı Önemli Morfolojik, Fenolojik ve Kalite Kriterlerinin Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, Samsun'un Çarşamba ilçesi şartlarında 2009 yılında yürütülmüştür. Çalışmada Fabacea familyasına ait olan ve ülkemizin değişik bölgelerinde kültürü yapılan 7 çemen (Trigonella foenum-graecum L.) populasyonunun bazı önemli morfolojik, fenolojik ve kalite kriterleri incelenmiştir.Trigonella foenum-graecum L.'de fenolojik gözlemlerden çıkış süresi 18-25 gün, ilk çiçeklenme süresi 36-38 gün, bitki boyu 22,7-36,0 cm, 1000 tane ağırlığı 13,5-17,8 gr, bitkide bakla sayısı 20,3-31,1 adet/bitki, baklada tane sayısı 9,4-11,6 adet/bakla, tane verimi 20,1-106,8 kg/da, ham protein oranı %25,4-30,8, ham kül oranı %3,1-7,9 ve müsilaj oranı %19,7-24,3 olarak bulunmuştur. Yapılan analizler sonucunda morfolojik özelliklerden bitki boyu bakımından populasyonlar arasında önemli bir farklılık bulunmamıştır. Verim kriterlerinden 1000 tane ağırlığı ve tane verimi bakımından populasyonlar arasında önemli (P<0,05) düzeyde farklılık tespit edilirken, bitkide bakla sayısı ve baklada tane sayısı bakımından istatsitiki anlamda fark bulunmamıştır. Kalite kriterlerinden ham protein oranı, ham kül oranı ve müsilaj miktarı bakımından çok önemli (P<0,01) bir farklılık ortaya çıkmıştır.Tüm kalite kriterleri değerlendirildiğinde Türkiye'nin farklı bölgelerinden temin edilen çemen populasyonundan elde edilen değerler bu bitkinin bölgemiz koşullarında rahatlıkla yetiştirilebileceğini göstermiştir.This study was carried out at Çarşamba conditions during 2009. The morphological, phenological and some quality characteristics of 7 fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) populations belonging to the Fabacea family and which are planted in different regions in our country were investigated.In Trigonella foenum-graecum L. the phenological characteristics were determined as follows: days to emergence 18-25 days, days to first flowering 36-38 days, plant height 22,7- 36 cm, 1000 seeds weight 13,5-17.8 gr. Pod number of plant 20,3-31,1 seed number of pod 9,4- 11.6 seed yield 20,1-106,8 crude protein range %25,4-30,8 crude ash range %3,1-7,9 and mucilage range is found as %19,7-24,3 . As a result of the analysis of morphological features important differences between populations in terms of plant height was not found. 1000 grain weight and seed yield criteria in terms of grain yield features detected significant differences between populations (P<0,05), while pod number of plant and seed number of plants in terms of as a statistical difference was not found. Quality criteria for crude protein, crude ash ratio, and quantity of mucilage had found significant differences (P<%0,01) among populations.Based on all investigated quality criteria it can be concluded that the fenugreek populations obtained from different regions of Turkey can be planted easily at our local conditions.