Planlı Davranış Teorisi Bağlamında Sosyal Medyada Paylaşımda Bulunma ve Niyet İlişkisinin İncelenmesi

Abstract

Sosyal medyanın gündelik hayat içerisinde önemli bir yer edinmesi sebebiyle bireylerin sosyal medya içerisinde sergiledikleri davranış ve tutumları da değişikliğe uğramıştır. Sosyal ağlarda oluşturdukları profiller ile olumlu ve sosyal olarak arzu edilen benliklerini sergileyen bireyler ile etkili iletişim kurabilmek, düşünce yapılarını, nelerden etkilendiklerini ve davranışlarının ardında yatan nedenleri anlayabilmek bakımından sosyal medyada paylaşımda bulunma davranışının incelenmesi önem kazanmıştır. İnsan davranışının ardında yatan nedenleri açıklamak için oluşturulan teorilerden biri olan Planlı Davranış Teorisi temelinde gerçekleştirilen bu çalışmada teori içerisinde yer alan öznel norm, algılanan davranışsal kontrol, tutum ve niyet değişkenleri ile birliktebireysel farklılıklar olarak ele alınan sosyal kaygı ve beğenilme arzusu değişkenleri de araştırma modeline dahil edilmiştir. Bu kapsamda araştırmanın amacını, sosyal ağ kullanıcılarının sosyal ağlarda paylaşımda bulunma niyetlerini, paylaşım yapmaya yönelik tutum, algılanan davranış kontrolü, öznel norm, sosyal ağlarda beğenilme arzusu, sosyal ağlarda algılanan sosyal kaygı, yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, günlük ortalama sosyal ağları kullanma süresi ve paylaşım sıklığı açısından incelemek oluşturmaktadır. Saha araştırmasının gerçekleştirildiği çalışmada nedensel karşılaştırma modeli ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmada kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenen 862 sosyal medya kullanıcısındançevrimiçi anket tekniği ile veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, t testi, tek yönlü varyans analizi ve Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Analizler sonucunda cinsiyet, sosyal medya kullanım süresi ve paylaşım sıklığı açısından kullanıcıların paylaşım yapmaya yönelik niyetlerinin farklılaştığı görülmüştür.Ayrıca, kullanıcıların paylaşım yapmaya yönelik niyet düzeyleri ile paylaşım yapmaya yönelik tutum, algılanan davranışsal kontrol ve öznel norm düzeyleri arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Kullanıcıların paylaşım yapmaya yönelik niyet düzeyleri ile paylaşılan içerik kaygısı, öz-değerlendirme kaygısı ve sosyal medyada beğinilme arzusu düzeyleri arasında ise düşük düzeyde pozitif bir ilişki olduğu görülmüştür.Since socialmedia has taken an importantplace in everyday life, thebehaviorandattitudes of individuals in socialmediahavealsochanged.It has become important to examine the behavior of sharing on social media in order to be able to communicate effectively with the profiles they create in social networks, with individuals who exhibit their positive and socially desirable selves, to understand their thoughts, what they are affected by and the reasons behind their behavior. In this study, based on the Planned Behavior Theory, which is one of the theories created to explain the reasons behind human behavior, subjective norm, perceived behavioral control, attitude and intention variables in the theory, as well as social anxiety and desire to be liked variables, which are considered as individual differences, were also included in the research model.In this context, the aim of the research is to examine the intentions of social network users to share in social networks, attitude towards sharing, perceived behavior control, subjective norm, desire to be liked in social networks, perceived social anxiety in social networks, age, gender, education level, and daily average time to use social networks and frequency of sharing.The causal-comparative reserach and the correlational research model were used in the study in which the field research was carried out.In the study, data were collected by online survey technique from 862 social media users determined by convenience sampling method.Descriptive statistics, t-test, one-way analysis of variance and Pearson correlation analysis were used in the analysis of the data.As a result of the analyzes, it was seen that the intentions of the users to share differ in terms of gender, duration of social media use and frequency of sharing.In addition, it was determined that there was a moderate positive relationship between the users' intention levels to share and their attitudes towards sharing, perceived behavioral control and subjective norm levels.It has been observed that there is a low level of positive relationship between the levels of users' intention to share and the shared content anxiety, self-evaluation anxiety and desire to be liked on social media