Çeltik Ekim Alanlarında Sorun Olan Alisma Plantago-aquatica L. (Kurbağa Kaşığı)'nın Als İnhibitörü Herbisitlere Dayanıklılık Durumlarının Araştırılması

Abstract

Çeltik ülkemiz açısından önemli bir kültür bitkisi olmakla beraber mevcut üretim yetersiz kalmakta ve bu nedenle her yıl 100-150 bin ton çeltik ithal edilmektedir. Türkiye' de olduğu gibi birçok ülkede yabancı ot kontrolü çeltik yetiştiriciliğinin başlangıcından bu yana çiftçilerin en önemli sorundur. Aynı etkili maddeli veya aynı etki tarzına sahip herbisitlerin kullanılması sonucu yabancı otlarda kullanılan herbisitlere karşı dayanıklılık oluşmaktadır. Bu çalışmada, Alisma plantago-aquatica'ya ait tohumlar kontrol probleminin yaşandığı ve yaşanmadığı alanlar dahil olmak üzere 479 tarladan toplanmıştır. İlk olarak A. plantago-aquatica'ya ait populasyonlar, penoxulam, bensulfuron-methyl ve azimsulfuronun tavsiye edilen dozlarında sera koşullarında denenmiştir. Bazı populasyonların herbisit uygulamasından etkilenmedikleri ve canlı kaldığı saptanmıştır. Bu populasyonlar doz-etki çalışmalarına alınmış ve ED90 değerlerinin elde edilmesi için Weibull modeli ile R paket programında analiz edilmiştir. A. plantago-aquatica populasyonunun doz-etki denemesine alınan 162 populasyonunun toplam 104'ünün ALS inhibitorü herbisitlerle kontrol edilemediği ve dayanıklı olduğu saptanmıştır. Bunlarında çok sayıdaki populasyonun ALS inhibitörü herbisitlere yüksek oranda dayanıklılık gösterdiği tespit edilmiştirnahtar Kelimeler: A. plantago-aquatica, ALS inhibitörü herbisitler, dayanıklılık bioassayRice is an important crop for Turkey, but its current production is very low so yearly 100-150 tons are imported. Weed control has been a major concern of growers in Turkey as well as other countries since the beginning of rice production. Continous use of a herbicide or herbicides with the same mechanisim of action leads to the development of herbicide resistance in weed population.In this study, seed samples of Alisma plantago-aquatica were collected from 479 fields including the areas where were control problems had been detected. Fisrt of all, A. plantago-aquatica were tested for resistance to penoxulam, bensulfuron-methyl and azimsulfuron at registration doses in greenhouse conditions. Some accessions exhibited the highest survival rates to the treatments with field doses of these herbicides. The Weibull dose-response curve, an asymmetric sigmoid curve, was fitted to data to obtain ED90 in R program. Most of A. plantago-aquatica accessions 164 tested was not controlled by ALS inhibitor herbicides and they were accepted as 104 resistant populations.Keywords: A. plantago-aquatica, ALS inhibitor herbicides, resistance, bioassay