Üsküp'te Yaşayan Türklerin Dil Durumu

Abstract

Bu çalışmada Makedonya'da tarihsel azınlık konumundaki Türklerin dil kullanımları, kişisel ve duygusal etkinliklerindeki dil seçimleri ile Türkçe ve Makedoncaya yönelik dilsel tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın yapılması için en önemli neden, toplum dilbilimsel açıdan göçmen azınlık durumundaki Türklerin dil durumları ve dil tutumlarına ilişkin bazı çalışmaların (Akalın 2002, Achmet 2005, Eker 2006 vd.) bulunmasına rağmen tarihsel azınlık konumundaki Türklerin dil durumları ve dil tutumlarına ilişkin yeterince çalışmanın bulunmayışıdır. Bu amaçla, Makedonya'da Türklerin yoğun olarak yaşadıkları yer olan başkent Üsküp araştırma sahası olarak belirlenmiştir. Çalışma esas itibariyle tarama (survey) tekniğine dayalı betimsel bir araştırmadır. Araştırmanın katılımcı kümesini Makedonya'nın Üsküp ilinde yaşayan farklı yaş, cinsiyet ve meslek gruplarından seçilen toplam 135 kişi oluşturur. Veriler, Yağmur (1997, 1999, 2003, 2009) tarafından geliştirilen ve farklı dönemlerde farklı coğrafyalarda Türk azınlığın dil tutumu, dil seçimi, dil değiştirimi ve dil sürdürümünü ölçen bir sormacadan yararlanılarak toplanıldı. Sormaca, katılımcıların kişisel özelliklerini, Türkçe ve Makedonca dil yeterliliklerini, kişisel ve duygusal etkinliklerde ve toplumsal ağlarda hangi dili kullanmayı tercih ettiklerini, Türkçe ve Makedoncaya ilişkin tutumlarını belirleyen 19 soruluk bölümden oluşmaktadır. Sormacada yer alan sorular katılımcı gruba yöneltildikten sonra elde edilen veriler SPSS 17.0 istatistik programından yararlanılarak, uygulanan istatistik işlemleri ile bilgisayar ortamında çözümlenmiştir. Bu araştırma bulguları Üsküp'te Türkçenin büyük oranda dilsel sürdürüm etkisi taşıdığını, dolayısı ile Türkçenin, tarihsel süreç içerisinde uğradığı yoğun baskılara rağmen bu bölgedeki dilsel canlılığının hâlen yüksek olduğunu göstermiştir. Bu araştırma bulgularından, Türkçenin Üsküp'te Türkler arasında hâlen en etkili iletişim dili olduğu ve katılımcıların olumlu tutumlarını Türkçe üzerine yoğunlaştırdıkları anlaşılmıştır. Özellikle genç Türk nüfusun dillerine dönük bu olumlu algıları, Türkçenin Üsküp'te yaşayan bir dil olarak devam etmesinde en önemli etkenlerden biridir. Türkçeye yönelik bu olumlu dilsel tutum, Türkçenin Makedonya'daki geleceği için de umut verici bir niteliktedir. Anahtar Kelimeler: Makedonya Türkleri, Türk Dili, Üsküp, dil tutumu, dil durumuIn this study, the Turks in Macedonia historical minority language use, language choices in a personal and emotional event for the Turkish and Macedonian studied the relationship between linguistic attitudes. Research done for the most important reason, sociolinguistic aspects of immigrant minorities in the case of the Turkish language situations and language attitudes of some work there (Akalın 2002, Achmet 2005, Eker 2006 vd.), but historically in a minority position of the Turkish language situations and language attitudes regarding work hard enough is the lack of. For this purpose, where they were inhabited by Turks in Macedonia Skopje, the capital has been identified as a research area. The study is, basically, a descriptive research based on scanning (survey) technique. The population of the study is composed of 135 people from different age groups, different genders and different occupational groups who live in Skopje in Macedonia. For the data collection, questionnaire was used which developed by Yağmur (1997, 1999, 2003, 2009) at different periods in different geographical areas of the Turkish minority language attitudes, language selection, language shift and language which present measure. The questionnaires, participants' personal characteristics, Turkish and Macedonian language proficiency, personal and emotional activity and social networks in which language they prefer to use, determining the attitudes of Turkish and Macedonian section consists of 19 questions. Questions posed to the group of participants in the survey data to be obtained after utilizing SPSS 17.0 statistical program, to be implemented in the computer environment were analyzed with statistical procedures. These research findings in Skopje Turkish move largely linguistic effect is maintained, because the Turkish language in the historical process suffered despite intense pressure is still high in this area has shown that linguistic vitality. These research findings, among the Turks in Skopje Turkish language is still the most effective communication and positive attitudes of the participants are understood to concentrate on Turkish. To the languages of the Turkish population, especially young people facing these positive perceptions, Turkish as a living language in Skopje is one of the most important factors in the continuation. This positive attitude towards Turkish language is also promising for the future of Turkish in Macedonia. Key Words: Turks in Macedonia, Turkish, Skopje, language attitude, language situation