Geriatrik Onkoloji Hastalarında Dini İnanç ve Maneviyatın Hastalığa Uyum Üzerine Etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma, geriatrik onkoloji hastalarında dini inanç ve maneviyatın hastalığa uyum üzerine etkisini belirlemek amacıyla kesitsel ve ilişki arayıcı bir çalışma olarak yürütüldü. Materyal ve Metot: Araştırmanın örneklemini 31.01.2019-30.07.2020 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi onkoloji ve hematoloji kliniklerinde yatarak tedavi görmekte olan 261 hasta oluşturdu. Veriler araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan hasta tanıtıcı bilgi formu, Kansere Tepki Tarzı Ölçeği (KTTÖ), Ok-Dini Tutum Ölçeği, FACIT-SP Spiritüel İyilik Hali Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin analizinde KolmogorovSmirnov testi, çoklu lineer regresyon analizi, Pearson ve Spearman's rho korelasyon katsayısı, Mann-Whitney U testi ve Kruskal Wallis testi kullanıldı. Ok Dini Tutum Ölçeği ve FACIT-SP Spiritüel İyilik Hali Ölçeği puanlarının, KTTÖ puanlarına etkisi yol analizi ile incelendi. Çoklu karşılaştırmalar yapılırken Dunn testinden yararlanıldı. Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların %75,5'inin 65-74 yaş grubunda yer aldığı, hastaların %24,1'ine meme kanseri tanısı konulduğu, %38,3'ünün hastalığın 2. klinik evresinde olduğu, tıbbi uygulamalar dışında şifa aramak için %80.4'ünün dua ettiği ve %45,0'ının namaz kıldığı saptandı. Ok Dini Tutum Ölçeği ile KTTÖ Mücadeleci Ruh alt boyutu (β=0,154; p=0,009), Çaresizlik/ Ümitsizlik alt boyutu (β=-0,413; p<0,001), Endişeli Bekleyiş alt boyutu (β=0,231; p<0.001) arasındaki yol katsayısı istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Ok Dini Tutum Ölçeği ile KTTÖ Kadercilik alt boyutu (β=0,069; p=0,403) ve İnkar/Kaçınma alt boyutu (β=-0,178; p=0,102) arasındaki yol katsayısının istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görüldü. FACIT SP Spiritüel İyilik Hali Ölçeği ile KTTÖ Mücadeleci Ruh alt boyutu (β=0,028; p<0,001), Çaresizlik/ Ümitsizlik alt boyutu (β=-0,04; p<0,001), Endişeli Bekleyiş alt boyutu (β=0,024; p<0,001), Kadercilik alt boyutu (β=-0,023; p<0,001) ve İnkar/Kaçınma alt boyutu (β=- 0,026; p<0,001) arasındaki yol katsayısının istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlendi. Sonuç: Hastaların dini tutumlarının hastalıkla ilgili mücadeleci ruhlarını ve endişeli bekleyişlerini artırdığı, çaresizlik/ümitsizliklerini azalttığı, buna karşın kadercilik ile inkar ve kaçınma yaklaşımlarını etkilemediği söylenebilir. Anahtar Sözcükler: Dini inanç, Geriatri, Hastalığa uyum, Onkoloji, SpiritüalitePurpose: This cross-sectional correlational study sought to determine the impact of religious belief and spirituality on disease compliance in geriatric oncology patients. Materials and Methods: The sample of the study comprised 261 patients receiving inpatient treatment in oncology and hematology clinics in Ondokuz Mayıs University Health Application and Research Center between 31.01.2019 and 30.07.2020. We collected the data using a patient introductory information form prepared by the researcher in line with the literature, the Cancer Reaction Style Scale (CRSS), the OkReligious Attitude Scale and the FACIT-SP Spiritual Well Being Scale. In analysis of the data we used the Kolmogorov-Smirnov test, multiple linear regression analysis, Pearson's and Spearman's rho correlation coefficient, the Mann-Whitney U test and the Kruskal Wallis test. We examined the impact of the Ok-Religious Attitude Scale and the FACIT-SP Spiritual Well Being Scale scores on the CRSS scores via the path analysis. We used the Dunn test in multiple comparisons. Findings: Of the patients who took part in the study 75,5% were aged 65 to 74 years, 24,1% were diagnosed with breast cancer, 38.3% were in the second clinical stage of the disease and 80.4% prayed and 45,0% performed the salaat to seek healing outside medical applications. The path coefficient between the Ok-Religious Attitude Scale and the CRSS Fighter Soul subscale (β=0.154; p=0.009), Hopelessness/Despair subscale (β=-0.413; p<0.001) and Nervous Wait subscale (β=0.231; p<0.001) was found to be statistically significant. The path coefficient between the Ok-Religious Attitude Scale and the CRSS Fatalism subscale (β=0.069; p=0.403) and Denial/Avoidance subscale (β=-0.178; p=0.102) was not found to be statistically significant. The path coefficient between the FACIT-SP Spiritual Well Being Scale and the CRSS Fighter Soul subscale (β=0.028; p<0.001), Hopelessness/Despair subscale (β=-0.04; p<0.001), Nervous Wait subscale (β=0.024; p<0.001), Fatalism subscale (β=-0.023; p<0.001) and Denial/Avoidance subscale (β=-0.026; p<0.001) was found to be statistically significant. Conclusion: It is possible to state that religious attitudes of patients increase their disease-related fighter soul and nervous wait, decrease their hopelessness/despair and have no impact on their fatalism and denial approaches. Keywords: Religious belief, Geriatrics, Disease compliance, Oncology, Spirituality