İçme Suyu Filtrasyonunda Verimliliği Etkileyen Parametrelerin Samsun ve Civarında Kullanılan Filtrasyon Malzemeleri Esas Alınarak İncelenmesi

Abstract

İÇME SUYU FİLTRASYONUNDA VERİMLİLİĞİ ETKİLEYEN PARAMETRELERİN SAMSUN VE CİVARINDA KULLANILAN FİLTRASYON MALZEMELERİ ESAS ALINARAK İNCELENMESİ ÖZET Bu çalışmada, içme suyu filtrasyonunda verimliliği etkileyen pa rametreler Samsun ve civarında kullanılan filtrasyon malzemeleri esas alınarak incelenmiştir. Bafra Kızılırmak deltası ile Çarşamba Yeşilırmak deltası malzeme ocak larının yapılan çalışmalar sonucunda rezerv yönünden zengin, Alaçam mal zeme ocaklarının ise yetersiz olduğu gözlenmiştir. Kızılırmak deltası ile Yeşilırmak deltasında alınan malzemeler üzerinde önce granülometrik deneyler yapılarak malzemeler, uniformluk katsayısı ve efektif çap olarak uygun hale getirilmiştir. Sonra değişik efektif çaplara sahip aynı yükseklikteki filtre kolonunundan 20 NTU bulanıklığındaki ham su değişik hızlarda filtrasyona tabii tutulmuştur. Filtrasyon anında zamana bağlı değişik yüksekliklerdeki bulanıklık ve yük kaybı değerleri kaydedilmiştir. Elde edilen veriler üzerinde istatiksel analiz yapılarak, yük kaybı verileri arasında non-lineer ilişki, bulanıklık verileri arasında lineer ilişki olduğu görülmüştür. Bu ilişkileri belirleyen regresyan eşitlikleri çıkarılmıştır, Ayrıca, deneyde esas alınan filtre kolon yüksekliği, bulanıklık değerleri ve malzeme cinslerine göre uygulamada kullanılabilecek uygun geri yıkama süreleri belirlenmiştir. Malzememizin silisyumdioksit ve asitte çözünebilirlik oranı TS 4081 deki şartları sağlamıyorsa da arıtma veriminin yüksek oluşu, bu konuda yeni çalışma ve düzenlemeleri gerektirmektedir. Anahtar Kelimeler : Filtrasyon, Su arıtımı, Hızlı kum filtreleri, Bulanıklık giderimi, Granüler filtre ortamı.

INVESTIGETION PARAMETERS AFFECTING FILTRATION EFFICIENCY OF DRINK WATER BY UTILISING FILTRATION MATERIALS USED IN SAMSUN REGION SUMMARY In this study, parameters affecting filtration effeciency were studied by using filtration materials used in Samsun region. It has been established that while the material sources at Bafra- Kızılırmak delta and Çarşamba Yeşilırmak delta were rich in terms of reserve, Alaçam material sources were poor. The materials obtained from Kızılırmak delta and Yeşilırmak delta were standardized in terms of uniformity coefficient and effective size by means of granulometric studies. Afterwards raw water (at 20 NTU turbidity) from filtration columns with same heights and different effectives sizes was filtrated at va rious speeds. Turbidity and head losses at various heights by time were recorded. It was determined that there were non-linear relationships between head loss data and linear relationships between turbidity data. The regression equalities related to these relationships were established. Furthermore, appropriate backwashing times which can be used in pratice according to the filtre column heights, turbidity values and material kinds were determined. Althogh SİO2 contents and acid solubility values of the materials used in this study were not suitable for TS 4081, the higher treatment efficiencies of the materials mentioned above necessitate the new studies and ar rangements. Key words : Filtration, Water treatment. Rapid sand filtres. Turbidity removal. Granular medium filtration.