Danıştay'ın Yaklaşımıyla Fer'i Müdahilin Bağımsız Olarak Kanun Yollarına Başvuru Hakkı

Abstract

Fer'i müdahale, yargılamaya taraf olmayan ancak dava sonucundan hukuken etkilenebilecek kişilerin sınırlı biçimde yargılamaya katılmasına imkan tanıyan önemli bir kurumdur. Medeni yargılama hukukunda 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile açıkça düzenlenmiş olan bu kurum idari yargılama hukuku bakımından açık bir normatif zemine sahip değildir. Bu boşluk, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesi uyarınca 6100 sayılı Kanun hükümlerinin kıyasen uygulanmasıyla giderilmeye çalışılmaktadır. Ancak kıyasen uygulama idari yargının kendine özgü ilkeleriyle çelişmediği sürece mümkündür ve uygulamada farklı içtihatlara neden olmuştur. Fer'i müdahilin yanında katıldığı tarafın kanun yoluna başvurmaması halinde tek başına başvuru yapıp yapamayacağı konusundaki içtihat farklılıkları Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 2023 tarihli kararıyla giderilmiştir. Kurul, asıl tarafın iradesine açıkça aykırı olmamak kaydıyla tek başına kanun yoluna başvurabileceğini kabul etmiştir. Böylece hem hukuki menfaatin korunması hem de taraf iradesine saygı ilkesi gözetilmiştir. Bu yaklaşım, içtihat birliğinin sağlanması bakımından faydalı olmakla birlikte yargı organlarının içtihat yoluyla genel nitelikli düzenleme yapması, kuvvetler ayrılığı ve normlar hiyerarşisi bakımından tartışma yaratmaktadır. Hukuki belirliliğin içtihatlarla değil açık ve öngörülebilir kanun hükümleriyle sağlanması gerektiği açıktır. Bu çerçevede fer'i müdahilin yetkisini açıkça tanımlayan yeni bir yasal düzenleme yapılması gerektiğine dikkat çekilmekte ve bu kapsamda hem bireylerin hareket özgürlüğünü hem de anayasal sınırları gözeten bir çözümün gerekliliği ortaya konmaktadır.Secondary intervention is a procedural institution that allows persons who are not parties to the proceedings, but whose legal interests may be affected by the outcome of the case, to participate in the proceedings in a limited capacity. While explicitly regulated under the Code of Civil Procedure No. 6100 in civil procedure law, it lacks a clear normative basis in administrative judicial procedure law. This gap is addressed through the analogical application of the provisions of the Code of Civil Procedure pursuant to Article 31 of the Administrative Judicial Procedure Law No. 2577, provided that such application does not conflict with the distinctive principles of administrative adjudication, though in practice it has led to divergent case law. Differences in case law regarding whether a secondary intervener may exercise the independent right of appeal if the principal party does not pursue appellate remedies were resolved by the 2023 decision of the Council of State Case Law Unification Board, which held that the secondary intervener may file an appeal independently, provided that this is not manifestly inconsistent with the principal party's will. Thus, both the protection of the intervener's legitimate interests and the principle of party autonomy are ensured. While this approach promotes uniformity of case law, allowing judicial bodies to create general rules through precedent raises concerns regarding the principle of separation of powers and the hierarchy of norms. Legal certainty must be ensured by clear and predictable statutory provisions rather than judicial harmonization. Accordingly, this study underscores the need for new legislation that clearly defines the scope of the secondary intervener's authority, balancing individual procedural rights, the right to a fair trial, and constitutional limits.