Sınav Çizelgeleme Problemi için Hedef Programlama Yaklaşımı ve Bir Uygulama

Abstract

Sınav programlarının hazırlanması üniversitelerde karşılaşılan yorucu, karışık ve zaman alıcı görevlerdenbiridir. Sınav programı çizelgeleme, derslerin ve görevli öğretim elemanlarının hangi sınav salonunda ve hangigün/saat diliminde atanmasını ifade eden bir zaman çizelgeleme problemidir. Ancak, çok sayıda ders, öğretimelemanı ve sınav salonunun varlığı problemi daha da karmaşık ve dolayısıyla hataya açık hale getirmektedir.Bu çalışmada, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü 2018-2019 Güz yarıyılına ait arasınav programının hazırlanması için yeni bir hedef programlama modeli geliştirilmiş ve GAMS/CPLEXprogramında çözülmüştür.Önerilen model, öğretim elemanı atama ve sınav çizelgeleme problemi olmak üzere iki alt problemdenoluşmaktadır. Birinci alt problem için amaç, aynı güne atanan başarı oranı %85’ten düşük sınavların mümkünolduğunca uzak zaman dilimine atanmasını sağlayarak öğrencilerin başarılı olmalarına yardımcı olmaktır. İkincialt problem için amaç ise öğretim elemanlarının görev yükünü dengeleyerek arzu ettikleri gün ve saatdilimlerinde görev almalarını sağlamaktır. Hedef programı modeli ile hazırlanan sınav çizelgesi, bölüm öğretimelemanı tarafından manuel hazırlanan ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’nin resmî websitesinde yayınlanan mevcut sınav programı ile karşılaştırılmıştır. Her iki amaç fonksiyonu için, hedefprogramlama modeli ile hazırlanan sınav programının, manuel hazırlanan sınav programına kıyasla daha iyisonuç verdiği görülmüştür. Geliştirilen model esnek bir yapıya sahip olması nedeniyle farklı ihtiyaçlardoğrultusunda değiştirilerek etkin bir şekilde kullanılabilir.