Hemşirelerin Etik Duyarlılık ve Empatik Eğilim Düzeylerinin Hasta Savunuculuk Rolleri Üzerine Etkisi

Abstract

Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı olarak planlanan bu araştırmada, hemşirelerin etik duyarlılık ve empatik eğilim düzeylerinin hasta savunuculuk rolleri üzerine etkisini belirlemek Araştırma 20/08/2021-31/03/2023 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Hastanesinde yürütüldü. Bu çalışmada nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı iç içe karma desenden yararlanıldı. Araştırmanın nicel araştırma örneklemini 417 hemşire, nitel araştırma örneklemini 17 hemşire oluşturdu. Nicel veriler Hemşire Tanıtıcı Bilgi Formu, Ahlaki Duyarlılık Anketi (ADA), Jefferson Empati Ölçeği (JEÖ) ve Hemşireler İçin Hasta Savunuculuk Ölçeği (HİHSÖ); nitel veriler ise yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplandı. Nitel araştırma verilerinin raporlanmasında Kalitatif Araştırma Raporlama Konsolide Kriterleri (COREQ) kullanıldı. Nicel verilerin analizinde IBM SPSS V23.0 programından, nitel verilerin analizinde MAXQDA 22 programından yararlanıldı. ADA toplam puan ortalaması 96,5±23,2, JEÖ toplam puan ortalaması 85,0±11,9 ve HİHSÖ toplam puan ortalaması 155,8±22,5 olarak belirlendi. ADA, JEÖ ve HİHSÖ toplam ve alt boyut puan ortalamalarının hemşirelerin sosyodemografik ve mesleki özelliklerine göre farklılık gösterdiği saptandı. HİHSÖ toplam puanı ile ADA toplam puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif yönlü zayıf bir ilişki belirlendi (r=-0,334; p<0,001). ADA toplam puanı ile JEÖ toplam puanı (r=0,055; p=0,265); HİHSÖ toplam puanı ile JEÖ toplam puanı (r=0,073; p=0,138) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmadı. Nitel verilerin analizi sonucunda profesyonel hemşirelik rolleri, hemşirelerin profesyonel rollerini etkileyen özellikler, hemşirelikte etik ilkeler, etik ilkelerin eylemlere etkisi, hasta savunuculuğun anlamı ve kapsamı, hasta hakları ihlali, hasta savunuculuk eylemleri, hasta savunuculuğun önündeki engeller ve hasta savunuculuğun geliştirilmesine yönelik kolaylaştırıcılar Bu çalışmada hemşirelerin etik duyarlılık düzeylerinin hasta savunuculuk rolleri yetkinliğini etkileyen önemli bir yordayıcı olduğu söylenebilir. Anahtar Sözcükler: Hemşire, Etik duyarlılık, Empatik eğilim, Hasta savunuculuk rolüThis descriptive and correlational study aimed to examine the impact of nurses ethical sensitivities and empathic inclinations on the role of patient advocacy. This study study was conducted between 20/08/2021 and 31/03/2023 at Ondokuz Mayıs University Health Application and Research Centre Hospital. We used a nested mixed design, where quantitative and qualitative research methods were used together. The quantitative research sample consisted of 417 nurses and the qualitative research sample consisted of 17 nurses. Quantitative data were collected using the Nurse Description Questionnaire, Moral Sensitivity Questionnaire, Jefferson Empathy Scale and Patient Advocacy Scale for Nurses; qualitative data were collected using a semi-structured interview form. The Consolidated Criteria for Reporting Qualitative Research (COREQ) were used to present the qualitative research data. IBM SPSS V23.0 software was used to analyze the quantitative data and MAXQDA 22 software was used to analyze the qualitative data. We concluded that nurses' ethical sensitivity is an important predictor of their competence in patient advocacy. Keywords: Nurse, Ethical sensitivity, Empathic tendency, Patient advocacy role