Kenevir (Cannabis Sativa L.) Bitkilerinde Görülen Virüs Kaynaklı Hastalıklar

Abstract

Kenevir (Cannabis sativa L.), Cannabaceae familyası Cannabis cinsi içerisinde yer almaktadır. C. sativa’nın birvaryetesi olan endüstriyel kenevir (C. sativa ssp. vulgaris L.) kültürü yapılan önemli bir endüstri bitkisidir. Endüstriyelkenevir insanlık tarihinin en eski bitkisel ham madde kaynaklarından birisi olarak bilinmektedir. Kenevir; tohum, yağ, giysi,ip, kâğıt, yalıtım malzemesi, kozmetik ürünler, biyolojik olarak parçalanabilen plastikler, inşaat malzemesi, reçine, yakıt vb.gibi çeşitli ürünler elde etmek amacıyla yetiştirilmektedir. Kenevir çevre şartlarına, hastalık ve zararlılara karşı oldukçahassastır. Olumsuz çevre koşullarında bitkiler hastalıklara daha yatkın hale gelmektedir. Kenevir bitkilerinde 100'den fazlamikroorganizma (fungus, bakteri, virüs vd.) hastalık oluşturabilmektedir. Yapılan birçok çalışmada; kenevir çizgi virüsü(HSV), kenevir mozaik virüsü (HMV), yonca mozaik virüsü (AMV), hıyar mozaik virüsü (CMV) ve arabis mozaik virüsü(ArMV)’nün kenevir çeşitlerinde hastalıklara neden olduğu rapor edilmiştir. Ayrıca tütün mozaik virüsü (TMV), tütünhalkalı leke virüsü (TRSV), tütün çizgi virüsü (TSV), domates halkalı leke virüsü (TomRSV), taflan halkalı leke virüsü(ERSV), karaağaç mozaik virüsü (EMV), tilkikuyruğu mozaik virüsü (FMV) kenevir bitkilerinden izole edilmiştir. Sonyıllarda kenevir virüsleri üzerinde yapılan çalışmalarda ise, şekerpancarı tepe kıvırcıklık virüsü (BCTV) ve marul klorozvirüsü (LCV)’nün kenevir bitkilerinde enfeksiyon gerçekleştirdiği rapor edilmiştir.