Orta Karadeniz Bölgesi Doğal Florasından Toplanan Bazı Tek Yıllık Yonca Türlerinin (Medik) Fenolojik, Morfolojik ve Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma Orta Karadeniz Bölgesi'nde doğal olarak yetişen tek yıllık yonca (Medicago hispida L., Medicago arabica L. ve Medicago lupulina L.) türlerinin fenolojik, morfolojik ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2008 yılında yürütülmüştür.Araştırmada bitki boyu, gerçek bitki boyu, büyüme şekli, dallanma durumları, yaprak eni, yaprak boyu, yaprak yüzeyinin tüylülüğü, ilk çiçeklenme tarihi, meyve oluşum tarihi, ham protein oranı, ADF oranı, NDF oranı, meyvedeki tohum sayısı ve 1000 tane ağırlığı gibi özellikler incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, incelenen özellikler bakımından lokasyonlar arasında tür içi değişkenliğin olduğu belirlenmiştir.Kaba yonca'da (M. hispida L.) bitki boyu 37.67-94.33 cm, bitki yüksekliği 4.6- 29.6 cm, yaprak eni 1.42-2.32 cm, yaprak boyu 0.68-2.16 cm, ham protein oranı %14.61-26.41, ADF oranı % 22.20-36.82, NDF oranı % 33.18-50.60, meyvedeki tohum sayısı 17-52 adet ve 1000 tane ağırlığı ise 1.12-4.21 gr arasında değişmiştir. Bu bitkide dallanma durumu sık ve seyrek olarak belirlenmiş, yaprak yüzeyinde tüylülük durumu görülmemiştir.Arap yoncası'nda (M arabica L.) bitki boyu 25.00-81.67 cm, bitki yüksekliği 6.8-38.8 cm, yaprak eni 1.38-2.82 cm, yaprak boyu 1.34-3.28 cm, ham protein oranı %15.47-29.00, ADF oranı % 22.60-32.93, NDF oranı % 30.54-46.39, meyvedeki tohum sayısı 21-65 adet ve 1000 tane ağırlığı ise 1.68-3.58 gr arasında değişmiştir. Bu bitkide dallanma durumu sık ve seyrek olarak belirlenmiş, yaprak yüzeyinde tüylülük gözlenmemiştir.Şerbetçi otu yoncası'nda (M lupulina L.) bitki boyu 22.67-66.33 cm, bitki yüksekliği 3.2-18.2 cm, yaprak eni 0.52-2.28 cm, yaprak boyu 0.38-1.34 cm, protein oranı %17.50-25.29, ADF oranı %27.06-40.35, NDF oranı %38.26-55.34, meyvedeki tohum sayısı ve 1000 tane ağırlığı ise 1.06-8.46 gr arasında değişmiştir. Bu bitkide dallanma durumu ve yaprak yüzeyinin tüylülüğü sık ve seyrek olarak belirlenmiştir.Tür içerisindeki bu değişkenlik, incelenen türler için Orta Karadeniz Bölgesinde genetik zenginlik olduğunu göstermektedir. Yapılan değerlendirmeler sonucu M.hispida L., M. arabica L., M. lupulina L.'da yapılacak ıslah çalışmalarıyla yüksek ve nitelikli ot verimi sağlayacak ve mera ıslahında kullanılabilecek genotipler olduğu sonucuna varılmıştır.Anahtar kelimeler: Tek yıllık yonca, morfolojik özellik, verim performansı, genetik değişkenlik, Orta Karadeniz BölgesiThis study was carried out in 2008 with the aim of determining phenological, morphological and agronomic characteristics of some annual medic species (Medicago hispida L., Medicago arabica L. and Medicago lupulina L.) grown naturally in Middle Black- Sea Region.In this study characteristics such as plant height, real plant height, growth pattern, branching pattern, leaf width, leaf length, hairiness of leaf face, first flowering date, fruit forming date, crude protein ratio, ADF ratio, NDF ratio, seed count in fruit and 1000-seed weight were investigated. In-species variations were determined among locations in terms of abovementioned characteristics.Plant height, natural plant height, leaf width, leaf length, crude protein ratio, ADF ratio, NDF ratio, seed count in fruit and 1000-seed weight were determined as 37.67-94.33 cm, 4.6-29.6 cm , 1.42-2.32 cm, 0.68-2.16 cm, 14.61-26.41%, 22.10-36.82%, 33.10-50.60%, 17-52 seeds and 1.12-4.21 gr, respectively in M. hispida L. Branching pattern was found as frequent and rare. There was no hairiness on leaf face in this species.Plant height, natural plant height, leaf width, leaf length, crude protein ratio, ADF ratio, NDF ratio, seed count in fruit and 1000-seed weight were determined as 25.00-81.67 cm, 6.8- 38.8 cm , 1.38-2.82 cm, 1.34-3.28 cm, 15-47-29.00%, 22.60-32.93%, 30.54-46.39%, 21-65 seeds and 1.68-3.58 gr, respectively in M. arabica L. Branching pattern was found as frequent and rare. There was no hairiness on leaf face in this species. Branching pattern was found as frequent and rare. There was no hairiness on leaf face in this species.Plant height, natural plant height, leaf width, leaf length, crude protein ratio, ADF ratio, NDF ratio, seed count in fruit and 1000-seed weight were determined as 22.67-66.33 cm, 3.2- 18.2 cm, 0.52-2.28 cm, 0.38-1.34 cm, 17.50-25.29%, 27.06-40.35%, 38.26-55.34%, 10 seeds and 1.06-8.46 gr, respectively M. lupulina L. Branching pattern was found as frequent and rare. There was no hairiness on leaf face in this species. Branching pattern and hairiness on leaf face were found as frequent and rare in this species.Inter-species differences indicated that there are genetic variations for these species in Middle Black- Sea Region. It was concluded that these species have genotypes which can be used in range improvement due to their potential of producing high quality hay.Key Words: Annual medicago, morphological characters, yield performance, genetic variation, Middle Black Sea Region