Türkiye ve İran Çeltik Ekim Alanlarında Kullanılan Bazı Herbisitlere Karşı Echinochloa Crus-galli (l.) Beauv. (Darıcan)'nin Dayanıklılık Durumunun Araştırılması

Abstract

Çeltik Türkiye ve İran açısından önemli bir kültür bitkisi olmakla beraber mevcut üretim yetersiz kalmakta ve bu nedenle her yıl binlerce ton çeltik ithal edilmektedir. Türkiye'de olduğu gibi birçok ülkede yabancı ot kontrolü çeltik yetiştiriciliğinin başlangıcından bu yana çiftçilerin en önemli sorundur. Çeltik ülkemizde birçok alanda nadir olarak rotasyona tabi tutularak üretilmekte ve az sayıdaki dar yapraklı yabancı otlara etki eden herbisitlerle Echinochloa türleri kontrol altına alınmak istenmektedir. Son zamanlarda, çiftçiler daha önce herbisitlerle kontrol edilen E. crus-galli'nin kontrol altına alınamadığı konusunda şikâyetlerde bulunmuşlardır. E. crus-galli'ye ait tohumlar kontrol probleminin yaşandığı ve yaşanmadığı alanlar dahil olmak üzere Türkiye ve İran'da 184 E. crus-galli tarladan toplanmıştır. E. crus-galli'ye ait populasyonlar penoxsulam, cyhalofop-butyl, bispyribac-sodium, oxadiazon, butachlor ve propanil karşı tavsiye edilen dozlarında sera koşullarında denenmiştir. Bazı populasyonların herbisit uygulamasından sonra yüksek oranda dayanıklılık saptanmıştır. Bu populasyonlar doz-etki çalışmaların alınmış ve ED50 değerlerinin elde edilmesi için Weibull modeli ile R paket programında analiz edilmiştir. Birçok darıcan populasyonun ALS, ACCase, PPO, VLVFAs ve PSII inhibitorü herbisitlerle kontrol edilemediği ve dayanıklı olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte bazı populasyonlar ALS, ACCase, PPO, VLVFAs ve PSII inhibitorü herbisitlere çapraz dayanıklılık göstermiştir.Rice is an important crop for Turkey and Iran but its current production is so low that yearly several thousand tons are still imported. Weed control has been a major concern of growers since the beginning of rice production in Turkey as well as other countries. Continuous use of a herbicide or herbicides with the same mechanisim of action leads to the development of herbicides resistance in weed population. Rice is seldom rotated with other crops in many part of Turkey and the few available grass herbicides have been used continuously to control Echinochloa species. Recently, farmers have complained of unacceptable control of E. crus-galli in rice by herbicides that previously controlled them. Seed samples of E. crus-galli, had been collected from 184 fields randomly including areas where control problems had been detected. E. crus-galli were tested for resistance to penoxsulam, cyhalofop-butyl, bispyribac-sodium, oxadiazon, butachlor and propanil at registration doses in greenhouse. Some accession exhibited the highest survival to treatment with field rates of these herbicides. The Weibull dose-response curve, an asymmetric sigmoid curve, was fitted to data to obtain ED50 in R program. Most of Echinochloa accessions tested did not controlled by ACCase, PPO, VLVFAs ve PSII inhibitor and they were accepted as an resistant population. However, some accessions showed cross-resistance to ALS ACCase, PPO, VLVFAs ve PSII Inhibitor.