Müzik Destekli Planlı Eğitim Programının Roman Kadınların Serviks Kanseri ve Taramalarına İlişkin Farkındalıkları ve Sağlık İnançları Üzerine Etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı Sağlık İnanç Modeli'ne dayalı müzik destekli planlı eğitim programının Roman kadınların serviks kanseri ve taramalarına ilişkin farkındalıkları ve sağlık inançlarına etkisini belirlemektir. Araştırma tek kör randomize kontrollü öntest-sontest kontrol gruplu deneysel modele uygun olarak yapılmıştır. Bu araştırma Samsun ili Canik ilçesi, Yavuz Selim Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran ve araştırma kriterlerine uyan deney grubunda 40 kontrol grubunda 40 Roman kadın ile Ağustos 2020-Kasım 2021 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın ön test ve son test verileri araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda geliştirilen kişisel anket formu, Rahim Ağzı Kanseri (Serviks) ve Pap Smear Testi Sağlık İnanç Modeli Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Deney grubuna 4 hafta süren eğitim programı ve 2 hafta süren müzik destekli eğitim uygulaması yapılmıştır. Program bitiminden 3 ay sonra deney ve kontrol gruplarına son testler uygulanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, Paired t testi, Wilcoxon Testi, ki-kare testi, Mann-Whitney U, Independent t testi, İki Faktörlü ANOVA ve Pillai's Trace Testi kullanılmıştır. Araştırmaya başlanmadan önce Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurulu'ndan ve Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü'nden gerekli yasal izinler alınmıştır. Araştırmanın NCT04756440 numarası ile Clinical Trials kaydı bulunmaktadır. Deney grubundaki kadınların girişim sonrasında %27.5'inin pap smear testini yaptırdığı ve kontrol grubundaki kadınların ise hiçbirinin araştırma süresince pap smear testini yaptırmadığı saptanmıştır. Girişim sonrasında deney grubundaki Roman kadınların serviks kanseri ve taramalarına ilişkin farkındalıklarında ve Rahim Ağzı Kanseri ve Pap Smear Testi Sağlık İnanç Modeli Ölçeği tüm alt boyutlarının puan ortalamalarında girişim öncesine göre anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0,001). Araştırmanın sonucunda Sağlık İnanç Modeli'ne dayalı uygulanan müzik destekli planlı eğitim programının Roman kadınların serviks kanseri ve taramalarına yönelik farkındalık ve sağlık inançlarını olumlu yönde etkilediği bulunmuştur.

The aim of this study is to determine the effect of a planned music supported education program based on the Health Belief Model on the awareness and health beliefs of Roman women about cervical cancer and screening. The research was carried out in accordance with the experimental model with a single-blind randomized controlled pretest-posttest control group. This research was carried out between August 2020 and November 2021 with 40 Roman women in the control group, 40 in the experimental group, who applied to Yavuz Selim Family Health Center in Samsun province Canik district and met the research criteria. The pre-test and post-test data of the study were collected by using a personal questionnaire developed by the researcher in line with the literature, Cervical Cancer (Cervix) and Pap Smear Test Health Belief Model Scale. The experimental group received a 4-week education program and a 2-week music-supported education application. Post-tests were applied to the experimental and control groups 3 months after the end of the program. Descriptive statistics, Paired t test, Wilcoxon Test, chi-square test, Mann-Whitney U, Independent t test, Two-Factor ANOVA and Pillai's Trace Test were used in the analysis of the data. Before starting the research, necessary legal permissions were obtained from the Ethics Committee of Ondokuz Mayıs University Faculty of Medicine and Samsun Public Health Directorate. The study has a Clinical Trials registry with the number NCT04756440. It was determined that 27.5% of the women in the experimental group had a pap smear test after the intervention, and none of the women in the control group had a pap smear test during the study. After the intervention, a significant difference was found in the awareness of the Roman women in the experimental group about cervical cancer and screening, and in the mean scores of all sub-dimensions of the Cervical Cancer and Pap Smear Test Health Belief Model Scale compared to the pre-intervention (p<0.001). As a result of the research, it was found that the planned music supported education program based on the Health Belief Model positively affected the awareness and health beliefs of Roman women about cervical cancer and screening.