Sinop Arkeoloji Müzesi'nde Bulunan Bizans Sikkeleri

Abstract

Paphlagonia Bölgesi'nin en kuzey noktasında yer alan Sinope, Antik Dönem'de Karadeniz kıyı şeridinin önemli kentlerinden birisi olmuştur. Antik Çağ'da Sinope'nin gücü kara ile bağlantısından değil deniz ile olan yakın ilişkisinden gelmektedir. Bir yarımadanın boynu üzerinde kurulmuştur. Tezin konusunu Sinop Arkeoloji Müzesi'nde bulunan Bizans Dönemi sikkeleri oluşturmaktadır. Müzenin envanterine kayıtlı 1970-2019 yılları arasında 302 adet Bizans sikkesi bulunmaktadır. Bu sikkelerden 1970-1991 yılları arasında müze envanterine kayıt edilen 182 adet sikke Casey tarafından Bizans Sikkeleri başlığı altında ve 10 adeti ise Durağan Definesi adı altında Sinope: A Catalogue of Grek, Roman and Byzantine Coins in Sinop Museum (Turkey) and Related Historical and Numismatic Studies adlı kitapta yayınlanmıştır. Yayınlanan bu sikkelerin dışında kalan 1991-2019 yılları arasında müze envanterine kayıtlanan 110 adet sikke tarafımızca bu çalışmada değerlendirmeye alınmıştır. Tez kapsamındaki bu 110 adet sikkenin katalogları tez kapsamında yapılmış olup önceden Casey tarafından çalışılan sikkelerin katalogları önceki çalışmanın tekrarı olacağı için tez içeriğinde verilmemiştir. Bununla birlikte Sinop Müzesi sikkelerinin yayınlanmış Anadolu'daki Bizans sikkeleriyle karşılaştırılmaları yapılırken müzedeki sikkelerin tamamı değerlendirmeye alınmıştır. Tez kapsamında incelenen ve kataloğu yapılan müzeye kayıtlı 110 adet sikke I. Anastasius (491–518) ile VII. Mikhael (1071-1078) imparatorları arasına tarihlenmektedir. Müzede yer alan sikkeler, 19 farklı imparatora ve 4 farklı darphaneye ait örnekler içermektedir. Sikkeler içerisinde, altın; solidus, histamenon, tetarteron, bronz; follis, yarım follis, dekanummia olmak üzere 6 farklı birime ait örnekler bulunmaktadır. Daha sonra Casey tarafından çalışması yapılan 182 adet sikke de çalışmaya dahil edilmiş ancak definenin ayrı olarak ele alınması gerektiğinden karşılaştırmalara dahil edilmemiştir, çalışmaya dahil edilen 182 sikkeyle beraber Sinop Müzesi'nde toplam 292 adet sikkenin tablo ve grafiklerle desteklenerek incelemesi yapılmıştır. Söz konusu bu sikkeler İmparator I. Anastasius (491–518) ile V. Ioannes - VI. Ioannes'ın ortak hükümdarlığı dönemleri (1347-1352) arasında tarihlenmektedir. Müzede yer alan sikkeler, 28 farklı imparatora ve 7 farklı darphaneye ait örnekler içermektedir. Sikkeler içerisinde; altın; solidus, histamenon, tetarteron, hyperpyron, gümüş; miliaresion, asper (aspron trachy), bronz; follis, yarım follis, dekanummia, pentanummia, 16 ve 4 nummia olmak üzere 12 farklı birime ait örnekler bulunmaktadır. Sinop Bizans sikkelerinin genelinin Konstantinopolis darbı olduğu çoğunluğunu follis ve anonim follis sikkelerinden oluştuğu görülmektedir. Tez kapsamında, yukarıda kısaca özelliklerini belirttiğimiz, Sinop Arkeoloji Müzesi'nde bulunan sikkelerin kataloglaması ve toplam Sinop Bizans sikkeleri çevre kentlerdeki Bizans sikke buluntularıyla imparator, birim ve darphane yönünden tablo ve grafikler yardımıyla karşılaştırma yapılmış, değerlendirmeye alınan sikkelerinin, çevre kentlerle sikke sirkülasyonu açısından bir paralellik gösterdiği sonucu çıkarılmıştır.Sinope, located at the northernmost tip of the Paphlagonia Region, was an important city on the Black Sea coast during the Antiquity. Sinope's power in Antiquity stems from its tight tie with the sea, not its connection with the land. It was established on the tip of a peninsula. The Byzantine Period Coins at the Sinop Archaeology Museum are the focus of the research. There are 302 Byzantine coins between 1970-2019 registered in the inventory of the museum. Casey published 182 of these coins, which were recorded in the museum inventory between 1970 and 1991, under the title Byzantine Coins and 10 of them under the title Durağan Treasure in the book Sinope: A Catalogue of Greek, Roman, and Byzantine Coins at Sinop Museum. In addition to these published coins, we examined 110 coins recorded in the museum collection between 1991 and 2019. Within the framework of the thesis, the cataloging of these 110 coins was accomplished, and all of the Byzantine Period coins in the museum were appraised in terms of numismatics. 110 coins registered in the museum examined and cataloged within the scope of the thesis Between the emperors are I. Anastasius (491-518) and VII. Mikhail (1071-1078). The coins in the museum contain examples of 19 different emperors and 4 different mints. In coins: gold; solidus, histamenon, tetarteron, copper; follis, half follis, decanummia, there are examples belonging to 6 different units. Later, 182 coins studied by Casey were also included in the study, but the treasure was not included. Together with the 182 coins included in the study, a total of 292 coins in the Sinop Museum were examined, supported by tables and graphics. These coins belong to Emperor I. Anastasius (491–518) and Ioannes V - VI. It is dated between the periods of the joint reign of Ioannes (1347-1352). The coins in the museum contain samples of 28 different emperors and 7 different mints. In coins; There are samples belonging to 12 different units: gold; solidus, histamenon, tetarteron, hyperpyron, silver; miliaresion, asper (aspron trachy), copper; follis, half follis, decanummia pentanummia, 16 and 4 nummia. Constantinople mint Sinop Byzantine coins, and majority follis and anonymous follis coins. Within the scope of the thesis, the cataloging of the coins in the Sinop Archeology Museum and the total Sinop Byzantine coins were compared with the Byzantine coin finds in the surrounding cities in terms of emperor, unit and mint with the help of tables and graphs, and there was a parallelism in the coin circulation of the coins evaluated with the surrounding cities the result is out.