Lise Öğrencilerinin Biyolojik Çeşitliliğe Yönelik Bilgi ve Tutumlarının Belirlenmesi: Samsun İli Örneği

Abstract

Lise öğrencilerinin biyolojik çeşitlilik konusundaki bilgi ve tutumlarının belirlenmesi amacıyla yapılan çalışmanın örneklemini Samsun ili merkez ilçelerine (İlkadım, Anadolu) bağlı Anadolu liselerinde öğrenim gören 9., 10. ve 11. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Genel tarama modelinin kullanıldığı çalışmada kişisel bilgiler formu, Biyolojik Çeşitlilik Bilgi Ölçeği, Biyolojik Çeşitlilik Tutum Ölçeği ve Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılmıştır. 26 sorudan oluşan Bilgi Ölçeği doğru(D) veya yanlış(Y) şeklinde cevaplandırılmaktadır. Biyolojik Çeşitlilik Tutum Ölçeği beşli Likert tipinde değerlendirilmektedir. Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ise Bilgi ve Tutum Ölçeklerini kısmen destekler nitelikte hazırlanmış 4 adet açık uçlu sorudan oluşmaktadır. Ölçekler 1038 (590 kız, 448 erkek) öğrenciye uygulanmıştır. Aynı örnekleme uygulanan yarı yapılandırılmış görüşme formlarından ise 600 (350 kız, 250 erkek) öğrencinin yanıtları dikkate alınmıştır. Bilgi Ölçeği ve Tutum Ölçeği'nden elde edilen verilerin analizinde SPSS paket programı kullanılmış olup t-testi ve ANOVA analizi yapılırken, Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu'ndan elde edilen veriler için içerik analizi yapılmıştır. Bilgi Ölçeği'nden elde edilen bulgular doğrultusunda; öğrencilerin biyolojik çeşitlilik bilgi düzeyinde cinsiyet gruplarına göre anlamlı bir farklılık bulunmazken, sınıf gruplarına, anne ve baba eğitim durumuna, aile gelir durumuna göre anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Tutum Ölçeği'nden elde edilen bulgular doğrultusunda ise öğrencilerin biyolojik çeşitliliği koruma düzeylerinde cinsiyete göre anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin biyolojik çeşitliliği kullanma düzeyleri cinsiyet ve sınıf gruplarına göre anlamlı farklılık göstermezken, 11.sınıf öğrencilerinin biyolojik çeşitliliği koruma düzeylerinin 9. ve 10. sınıf öğrencilerine göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Öğrencilerin biyolojik çeşitlilik tutumları baba eğitim durumuna ve aile gelir durumuna göre anlamlı farklılık göstermezken, biyolojik çeşitliliği koruma düzeylerinin anne eğitim durumuna göre az bir oranla anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna varılmıştır. Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu'ndan elde edilen bulgular doğrultusunda ise; öğrencilerin biyolojik çeşitlilik bilgi düzeyinde eksiklikler ve yanılgılar olduğu, biyolojik çeşitliliği tanımlamakta zorlandıkları görülmüştür. Bu sonuçlardan yola çıkarak bazı önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Biyolojik çeşitlilik, Biyoloji Eğitimi, Lise öğrencileri, TutumThe sample of the study conducted to determine the knowledge and attitudes of high school students about Biological Diversity was studied in Anatolian high schools connected to the provincial center of Samsun 9., 10. and 11. the class consists of students. Personal information form, Biodiversity Information scale, biodiversity attitude scale and Semi-Structured Interview form were used in the study using the general screening model. The information scale consisting of 26 questions is answered as true(D) or false(Y). The biodiversity attitude scale is evaluated in the quintet Likert Type. The Semi-Structured Interview form consists of 4 open-ended questions prepared in part to support the information and attitude scales. The scales were applied to 1038 (590 female, 448 male) students. Among the semi-structured interview forms applied to the same sample, the responses of 600 (350 female, 250 male) students were taken into consideration. In the analysis of the data obtained from the information scale and attitude scale, the SPSS package program was used and content analysis was performed for the data obtained from the Semi-Structured Interview form while the T-test and ANOVA analysis were performed. According to the results obtained from the knowledge scale, while there were no significant differences in the level of knowledge of Biological Diversity of students compared to gender groups, it was determined that there were significant differences in class groups, maternal and paternal educational status, and family income status. In line with the findings obtained from the Attitude Scale, it was determined that there is a significant difference according to gender in the biological diversity protection levels of the students. While students ' levels of biodiversity use did not differ significantly by gender and class groups, 11.Grade 9 of biodiversity conservation levels of students. and 10. it was found to be higher than the grade students. It was concluded that while students ' attitudes to biodiversity did not differ significantly depending on their father's educational status and family income status, their levels of biodiversity conservation differ significantly compared to their mother's educational status. The findings obtained from the Semi-Structured Interview Form; Biodiversity as you know it has been observed in biodiversity, that there are deficiencies and errors in knowledge. Based on these results, some suggestions have been made. Keywords: Biodiversity, Biology Education, High school students, Attitude