Efilo, Canım ve Fadik Havalarının Vokal İcra Özelliklerinin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırma çoğunlukla Ordu/Akkuş ve Tokat/ Reşadiye-Niksar yörelerinde icra edilen Efilo, Canım ve Fadik havalarının tanımlanması ve vokal icra özelliklerinin belirlenebilmesi amacıyla yapılmaktadır. Araştırmada öncelikle konu ile ilgili kaynak taraması yapılmıştır. Daha sonra, belirtilen yörelerde Efilo, Canım ve Fadik havalarını icra ettiği tespit edilen yerel sanatçılarla yüz yüze görüşmeler yapılmış ve elde edilen veriler 'betimsel analiz' yoluyla çözümlenmiştir. Yerel sanatçıların seslendirdiği havaların vokal icra özelliklerini inceleyebilmek için öncelikle, elde edilen ses ve görüntü kayıtlarından belirlenen türkülerin notaları 'Finale' nota yazım programı kullanılarak yazılmıştır. Daha sonra türküler, analiz için belirlenen ve vokal icraya dair yapılmış çalışmalarda sıklıkla kullanılan başlıklar olan; form (cümle-seyir), duruş (postür), ritmik kalıp, hız, icra tekniği, nüans, söz-telaffuz ve rezonans özellikleri bakımından incelenmiştir. Sonuç olarak, Efilo havalarının 'Oy Bir Sigara Ver Bana' ve 'Yayla Yayliya Bakar' isimli iki kırık havadan ibaret olduğu ve özellikle farklı yöre sanatçılarının 'Oy Bir Sigara Ver Bana' isimli türkünün kalıp ezgisinin üzerine yeni sözler yazmasıyla varyantlarının ortaya çıktığı, icrasında; vibrato, çarpma ve vurgu tekniklerinin kullanıldığı, sözlerde ise; harf değişikliği, harf ekleme, sessiz düşmesi, hece kısaltması ve ulama ile kelimeyi değiştirerek birleştirmenin yapıldığı tespit edilmiştir. Canım ve Fadik havalarının ise; uzun hava şeklinde okundukları, ezgilerinin aynı olduğu fakat isimlerinin söz unsuru açısından değiştiği, ilk müzik cümlesinin başında 'canım', 'aman yar', 'of of' gibi kelimelerin karakteristik bir şekilde sırasıyla sol, fa#, fa ve mi notaları arasında vibratosuz glisando tekniği kullanılarak inici bir ezgi ile kullanıldığı, sözlerinde; harf değişikliği, hece kısaltması ve ulama ile kelimeyi değiştirerek ya da kısaltarak birleştirme yapıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca hem Efilo hem de Canım ve Fadik havalarında rezonansın; do notasında yutakta, re notasında nazal bölge ile dil kökü arasında, mi notasında damakta, fa notasında ön damakta, fa# notasında ön damak ile nazal bölge arasında, sol notasında ise nazal bölgede yapıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır.This research is carried out to define the Efilo, Canım and Fadik songs performed mostly in Ordu/Akkuş and Tokat/Reşadiye-Niksar regions and to determine their vocal performance characteristics. In the research, firstly, a literature review was conducted on the subject. Later, face-to-face semi-structured interviews were conducted with local artists who were found to perform Efilo, Canım and Fadik songs in the specified regions and the obtained data were analyzed through 'descriptive analysis'. In order to examine the vocal performance characteristics of the songs performed by local artists, first of all, the notes of the folk songs determined from the audio and video recordings were written using the 'Finale' notation program. Later, folk songs was examined in terms of form, stance (posture), rhythmic pattern, speed, performance technique, nuance, word-pronunciation and resonance features. As a result, in the Efilo songs performance; vibrato, impact and emphasis techniques are used, and in the lyrics; It has been determined that combining words is done by changing the word with letter changes, letter additions, silent drops, syllable shortening and ulama. Canım and Fadik's songs are used with a descending melody using the technique, in its lyrics; It has been determined that combining is done by changing or shortening the word with letter changes, syllable shortening and ulama. Also, it resonates with both Efilo and Canım and Fadik songs; In the note 'do' it is done in the pharynx, in the note D it is done between the nasal region and the root of the tongue, in the note E it is done on the palate, in the note F it is done on the front palate, in the note F# it is done between the front palate and the nasal region, and in the note G it is done in the nasal region. results have been achieved.