Amerikan Board Misyonerleri ve Lozan Konferansı Süreci

Abstract

Bu çalışma, Amerikan Board’un yayın organı Missionary Herald aracılığıyla Amerikan Board misyonerlerinin Lozan Konferansı sürecine ve Lozan Antlaşması'na nasıl baktıklarını ele almayı ve analiz etmeyi, ayrıca Lozan Antlaşması çerçevesinde Amerika'nın ve misyonerlerin yeni Ankara hükümetine bakışına ışık tutmayı amaçlamaktadır. Böylece Amerika'nın yeni kurulan Türk devletiyle ilişkilerini hangi temeller üzerine inşa ettiği ve bu ilişkinin hangi ilkelere dayandığı tespit edilmeye çalışılacaktır. Bu amaç doğrultusunda bir yargıya varabilmek için Lozan Antlaşması ve antlaşmaya giden süreç örnek olarak seçilmiştir. Yani ABD ile yeni kurulan Türk devleti arasındaki ilişkileri anlayabilmek ve değerlendirebilmek için nitel araştırma desenlerinden biri olan örnek olay analizi kullanılmış ve çalışma ağırlıklı olarak Amerikan Board misyonerlerinin Lozan Antlaşması sürecine ilişkin verdikleri bilgilere dayandırılmıştır. Elde edilen veriler, verilerin önceden belirlenmiş temalar çerçevesinde özetlenip yorumlanmasına ve alıntılardaki neden-sonuç ilişkisinin incelenmesine olanak sağlayan betimsel analiz yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda Lozan Antlaşması neticesinde, misyoner örgütleri tamamen Türk yasalarına tabi olmuş, yabancılıklarını ve ayrıcalıklarını kaybetmişlerdir. Türkiye'de görev yapan Amerikan Board misyonerleri, tüm bu gelişmelere yol açan ABD hükümet yetkililerinin davranışları \"düzeltilemeyecek trajik hatalar\" olarak değerlendirmişlerdir. Bu görüşe rağmen antlaşma, Türkiye'deki misyonerlik girişimlerinin devamı için daha kesin planlar yapılmasını mümkün kılmıştır. Yürütülecek çalışmalarda beklenen hak ve ayrıcalıklar bu antlaşma ile kesinleşmiştir.