Göreceli Kaba Yem Kalitesi Kriterine Göre, Mera Bitkileri İçin Kalite İndeksi Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar

Abstract

Bu çalışmanın amaçları, mera bitki türlerinin göreceli yem değerini (RFV) ve göreceli kaba yem kalitesini (RFQ) ve hayvanlar tarafından istekle tüketilen çok yıllık mera yem bitkilerinin RFQ'su ile bazı kalite parametreleri [ham protein (HP), asit çözücülerde çözünmeyen lifli bileşikler (ADF), nötral çözücülerde çözünmeyen lifli bileşikler (NDF), RFV ve metabolize edilebilir enerji (ME)] arasındaki ilişkileri belirlemek ve incelenen bitkilerin RFQ'suna göre bir kalite indeksi oluşturmaktır. Bitki örnekleri, Ladik Akdağ ve çevresindeki meralardan beş farklı zamanda (5 Mayıs'tan 5 Temmuz'a 2015 kadar 15 gün aralıklarla) toplanmıştır. Örnek toplama periyodu ve bölgesindeki bitki bulunabilirliği farklı olduğu için RFV ve RFQ'ya ait veriler, tekrarlama sayısı eşit olmayan 'Tesadüf Parselleri' deneme desenine göre, RFQ ile bazı kalite parametreleri arasındaki ilişkiler belirlemek amacıyla Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. İncelenen bitkilerin RFV ve RFQ'ları, toplama zamanı bağlı olarak düştüğü, ancak bu düşüşün bitki türüne bağlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. RFQ ile RFV (r=0.981) ve ME (r=0.924) değerleri arasında doğrusal (P<0.001), ADF (r=0.924) ve NDF (r=0.886) arasında ise ters ilişki (P<0.001) olduğu belirlenmiştir. RFQ ile HP arasında zayıf bir ilişki olduğu (r=0,427; P<0.01) belirlenmiştir. Buğdaygillerinin kalite indeksleri 1-5 (Hordeum bulbosum 1 ve Cynodon dactylon 5), baklagillerin 4-10 (Lotus corniculatus ve Trifolium hybridum 10 ve Vicia cracca 4) ve diğer familyaya ait bitkilerin ise 1-8 arasında değişmiştir. Sonuçlar, mera bitkilerinin RFQ'sunun toplama periyoduna ve bitki türüne bağlı olarak değiştiğini, RFQ ile RFV arasında çok yüksek, ME, ADF ve NDF arasında ise yüksek ilişki olduğunu ve baklagillerin daha yüksek kalite indeksine sahip olduğunu göstermiştir.The objectives of this study were to determinate relative feed value (RFV) and relative forage quality (RFQ) of rangeland plants and relationships between some quality criteria [crude protein (CP), acid detergent fiber (ADF) neutral detergent fiber (NDF), FRV and metabolizable energy (ME)] and RFQ, and to formalize quality index regarding to RFQ. Plant examples were collected from Ladik Akdag and its around at five different time (from 5 May to 5 July, 2015 by 15 day intervals). Because availabilities of studied plants at the collection sites and/or sampling periods were different, the data with regard to RFV and RFQ were analyzed in a Randomized Parcels design when treatments have unequal number o f repetitions. To determinate the relationships between some quality criteria and RFQ was used Pearson correlation analysis. The RFV and RFQ o f rangeland plants decreased with ripening, but this decrease was extremely different among plant species. The RFQ displayed a higher positive correlation with the RFV (r=0.981) and ME (r=0.924) and a high inverse correlation with the ADF (r=0.924) and NDF (r=0.886) values (P<0.001). There was a less positive relationship between RFQ and HP (r=0.427, P<0.01). The quality indexes o f grasses, legumes and plants o f other families were ranged between 1 and 5 (Hordeum bulbosum 1 and Cynodon dactylon 5), 4-10 (Lotus corniculatus and Trifolium hybridum 10 and Vicia cracca 4) and 1-8 respectively. Results indicated that the RFV and RFQ of rangeland plants was varied depending on the collection period and plant species, the RFQ was correlated positive with the RFV and ME, and negative with the ADF and NDF, and legumes had a higher quality index.