Amasya İli Yeşilırmak Havzasındaki Doğal Agrega Ocaklarından Alınan ve Bu Agregalardan Üretilen Betonun Bazı Özelliklerinin Saptanması

Abstract

ÖZET Bu araştırma Amasya ili Yeşilırmâk havzası üzerinde seçilen üç doğal agrega ocağından alınan agregaların ve bu agregalardan üretilen betonların bazı özelliklerinin saptanması amacıyla yürütülmüştür. Amasya ili içindeki inşaatlarda beton imalinde kullanılan agrega Yeşil ırmak havzasından temin edilmektedir. Denemelerde kullanılan agregalar Yeşilırmak üzerinde bulunan ve yıllık üretimi en fazla olan üç doğal agrega ocağından sağlanmıştır. Ocaklardan alınan yeterli miktarlardaki agrega torbalara konarak labaratuvara taşınmıştır. Agregaların ve bu agregalar kullanılarak hazırlanan deneme betonlarının önemli özellikleri¬ ni belirlemek amacıyla laboratuarda bazı deneyler uygulanmıştır Araştırmada agrega örneklerinin granülometrîk dağılımları tespit edilerek incelik modülleri hesaplanmış, örneklerde ince malzeme, organik madde miktarı, birim ağırlık, özgül ağırlık, su emme yüzdesi, aşınma dayanımı ve hava tesirlerine (dona) dayanıklılık özellikleri araştırılmıştır. Araştırma bulgularına göre; agreganın granülometrik dağılımının uygun olmadığı, ince malzemenin çok, kaba malzemenin az olduğu gözlenmiş; agreganın diğer özelliklerinin ise standart değerlere göre uygun olduğu görülmüştür. Agrega örneklerinden dozaj ve su/çimento oranı sabit tutularak farklı granülometrik bileşim ve yıkanmış agrega -56-kullanılarak üretilen beton örneklerinde çökme, birim ağırlık ve dayanım deneyleri yapılmış, kompasite, porozite ve kalite katsayıları hesaplanmıştır. Deneme sonuçlarında çökme miktarı 2.0 - 6.0 cm, birim ağırlık 2.30 - 2.45 kg/dm3, 28 günlük basınç dayanımı 98 - 205 kg/cm* olarak bulunmuş, kompasite %79-90 porozite %10 - 21 ve kalite katsayıları 41 - 85.4 olarak hesap¬ lanmıştır. Araştırma bulgularına göre agrega temizliğinin sağlanma¬ sı ve granülometrik dağılımın iyi ayarlanması durumunda üretilen beton dayanımında %100'e kadar varan artısın sağlandığı gözlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar TSE Standartları ile karşılaştırılarak değerlendirmeler yapılmış, uygun granülometrik dağılımın tespit edilmesi, agreganın yıkanarak temizlenmesi ve etkili bir sıkıştırmanın yapılması durumunda yüksek kalitede beton üretilebileceği saptanmıştır.

ÖZET Bu araştırma Amasya ili Yeşilırmâk havzası üzerinde seçilen üç doğal agrega ocağından alınan agregaların ve bu agregalardan üretilen betonların bazı özelliklerinin saptanması amacıyla yürütülmüştür. Amasya ili içindeki inşaatlarda beton imalinde kullanılan agrega Yeşil ırmak havzasından temin edilmektedir. Denemelerde kullanılan agregalar Yeşilırmak üzerinde bulunan ve yıllık üretimi en fazla olan üç doğal agrega ocağından sağlanmıştır. Ocaklardan alınan yeterli miktarlardaki agrega torbalara konarak labaratuvara taşınmıştır. Agregaların ve bu agregalar kullanılarak hazırlanan deneme betonlarının önemli özellikleri¬ ni belirlemek amacıyla laboratuarda bazı deneyler uygulanmıştır Araştırmada agrega örneklerinin granülometrîk dağılımları tespit edilerek incelik modülleri hesaplanmış, örneklerde ince malzeme, organik madde miktarı, birim ağırlık, özgül ağırlık, su emme yüzdesi, aşınma dayanımı ve hava tesirlerine (dona) dayanıklılık özellikleri araştırılmıştır. Araştırma bulgularına göre; agreganın granülometrik dağılımının uygun olmadığı, ince malzemenin çok, kaba malzemenin az olduğu gözlenmiş; agreganın diğer özelliklerinin ise standart değerlere göre uygun olduğu görülmüştür. Agrega örneklerinden dozaj ve su/çimento oranı sabit tutularak farklı granülometrik bileşim ve yıkanmış agrega -56-kullanılarak üretilen beton örneklerinde çökme, birim ağırlık ve dayanım deneyleri yapılmış, kompasite, porozite ve kalite katsayıları hesaplanmıştır. Deneme sonuçlarında çökme miktarı 2.0 - 6.0 cm, birim ağırlık 2.30 - 2.45 kg/dm3, 28 günlük basınç dayanımı 98 - 205 kg/cm* olarak bulunmuş, kompasite %79-90 porozite %10 - 21 ve kalite katsayıları 41 - 85.4 olarak hesap¬ lanmıştır. Araştırma bulgularına göre agrega temizliğinin sağlanma¬ sı ve granülometrik dağılımın iyi ayarlanması durumunda üretilen beton dayanımında %100'e kadar varan artısın sağlandığı gözlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar TSE Standartları ile karşılaştırılarak değerlendirmeler yapılmış, uygun granülometrik dağılımın tespit edilmesi, agreganın yıkanarak temizlenmesi ve etkili bir sıkıştırmanın yapılması durumunda yüksek kalitede beton üretilebileceği saptanmıştır.