İlkokul 3. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Çocuk Hakları Konusundaki Bilinç Düzeylerinin Belirlenmesi: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Abstract

Bu çalışmada, ilkokul 3. ve 4. Sınıf öğrencilerinin çocuk hakları konusundaki bilinç düzeylerini ölçmeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. Bu araştırma bir ölçek geliştirme çalışması olup, araştırma sürecinde nicel araştırma yöntemlerinden olan tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında geliştirilen ölçek 3 faktör ve 18 maddeden oluşmaktadır. Araştırma sırasında 2017-2018 eğitim öğretim yılında Tokat il genelindeki çeşitli okullarda 3. ve 4. Sınıfta öğrenim gören 501 öğrenci ile çalışılmıştır. Araştırma devamında verilerin değerlendirilmesi kısmında SPSS paket programı yardımıyla açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi devamında doğrulayıcı faktör analizi için ise LISREL paket programı kullanılmıştır. Araştırma sürecinde verilerin analizi aşamasında geçerlik ve güvenirlik çalışmalarına da yer verilmiştir. Geçerlik aşamasında; kapsam, görünüş ve yapı geçerliği incelenmiştir. Güvenirlik aşamasında; iç tutarlık katsayısı, %27'lik alt grup üst grup ortalamaları hesaplanmış olup, faktörler arası ilişkiler ve ölçek maddelerinin %27 lik alt grup üst grup ilişkileri incelenmiştir. Uygulama sonuçlarının analizinde verilerin normal dağılım göstermemesi sebebiyle SPSS paket programında parametrik olmayan testler kullanılmış, Kruskal Wallis ve Mann Whitney U testleri uygulanmıştır. Yapılan uygulama sonucunda verilerin incelenmesinde aritmetik ortalama, serbestlik derecesi, ki-kare sonuçları ve frekans tablolarından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda geçerliliği ve güvenirliği sağlanmış 'İlkokul 3. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Çocuk Hakları Konusundaki Görüşlerinin Belirlemesi' ne yönelik 3 alt boyutlu ve 18 maddeye sahip bir ölçek geliştirilmiştir. Geliştirilen ölçekten yola çıkılarak yapılan analiz sonuçlarına göre; kız öğrenciler korunma hakkı alanında, erkek öğrencilere göre daha bilinçli seviyededir. Dördüncü sınıf öğrencileri korunma hakkı, özgür yaşama hakkı ve genel anlamda çocuk hakları alanlarında, üçüncü sınıf öğrencilerine göre daha bilinçli seviyededir. Anahtar Kelimeler :Çocuk Hakları, Ölçek Geliştirme, İlkokul. Sayfa Sayısı :223 Danışman :Prof. Dr. Kaya Tuncer ÇAĞLAYAN

In this study, it was aimed to improve a reliable and a valid scale for measuring the consciousness levels of 3rd and 4th grade primary school student about child rights. This research is a scale improvement study and in the survey process scanning method, one of the quantitive research methods, was used. The scale improved under the scope of research is consisted of 3 factors and 18 items. During the research process we studied with 501 primary school students of 3rd and 4th grades in 2017 – 2018 academic year in the Tokat province-wide. In the continuiation of the research during data evaluation with the help of SPSS programmeexploratory factor analysis was performed. After exploratory factor analysis, LISREL packaged software was used for the confirmatory factor analysis. In the research process at the data analysis stage validity and reliability studies were also included. At the validity stage; content validity, face validity and construct validity were investigated. At the reliability stage; coefficient of internal consistence, 27% subgroup supergroup averages were measured and relationships between factors and 27% subgroup supergroup relationships were of scale items were examined. At the analysis of application results nonparametric tests were used because of the non-normally distributed data views, Kruskal Wallis and Mann Whitney U tests were applied. At the end of the realised study for the investigation of the data arithmetic average, degree of freedom, chi-square results and frequency tables were used. At the end of the research a scale, whose validity and reliability were validated, with 3 subgroup and 18 items aimed at 'The definition of ideas of 3rd and 4th grade primary school student about child rights' developed. Key Words : Child Rights, Scale Development, Primary School Number of Pages : 223 Advisor : Prof. Dr. Kaya Tuncer ÇAĞLAYAN