Din Dili Bağlamında 73 Fırka Hadisinin Değerlendirilmesi

Abstract

Pek çok hadis literatüründe değişik metin versiyonları ile mevcut olan yetmişüç fırka hadisleri öncelikle sıhhatleri açısından değerlendirilmiştir. Değişik versiyonları ile günümüze ulaşan hadislerin bir ya da bir kaç farklı versiyon halinde zaman zaman Hz. Peygamber tarafından ifade edildiği gerçeği kabul edilmiştir. Hem sened hem de metin tenkidine tabi tutulan araştırma konusu hadislerimizin bazıları sened yönünden ciddi zaaflar içerse de, hem farklı tariklerden gelmiş olmaları, hem de farklı metin versiyonları içermeleri nedeni ile peşinen reddedilemeyecek özellikler taşımaktadır. Ancak, ilk dönemlerde ortaya çıkan fırkaların sayısının bu hadislere dayandırılarak yetmişüç rakamına ulaştırılması, yanlış bir meşrulaştırma aracıdır. Din dili açısından bakıldığında bir peygamberin ümmetinin gelecekte bölünme endişesini dile getirmesi doğaldır. Hatta yine din dilinin bu tür ifadeleri kinaye ve mecaz yolu ile yaptığına ilişkin benzer örnekler vardır. Hadislerimizde de yetmiş rakamları kesretten kinaye olarak kullanılmıştır. Oryantalistler bu hadisler hakkında çok ciddi değerlendirmelerde bulunmuşlar ve genelde bu hadislerin fırkalaşmayı meşrulaştırdığı görüşünde birleşmişlerdir. Ancak, yetmişüç fırka hadislerinde beyan edilen hususlar, İslam tarihi boyunca tarihsel gerçekliklerle de kanıtlanmış olan geleceğe ilişkin nebevi ihbarlar taşımaktadır. Ümmet, millet, cemaat, fırka-i naciye gibi kavramların hadislerimiz çerçevesinde nasıl anlam kazandığı da bu çalışmada tartışılmıştır.Seventy-three sects hadiths, exisiting in many hadith literatures with different version, have been handled in terms of their verification first. It is remarkably agreed that these hadiths, reaching us with different and several version, have been expressed by The Prophet (PbuH). Although some of the hadiths we handled have serious defects in terms of narrative linkage, they have features which can not be rejected in terms of different text coming from different paths. But, it is an inaccurate tool of legitimating that the number of sects has reached to seventy-three by attributed to these hadiths. It is very natural that a Prophet might have expressed his concern of future and possible division of his Ummah in terms of the Language of the Religion. There are also existed too many examples that the language of the religion has referred to allusion and allegory in its expression. In our hadiths we handled in this thesis, the number of ?seventy-three? has been used as pluralistic allusion. The Orientalists have been also interested and criticised in our hadiths and all reached to the results that these are a tool of legitimating of the sects. However the hadiths related with Seventy-three Sects have contained prophetic notifications related to the future throughout Islamic History. The concepts of ummah, nation, community, sects and the survivor sect have also been handled in the thesis.