Çarşamba Ovasında Değişik Mısır Çeşitlerinin Yöreye Uygunluğunun ve Sulamasız Şartlarda Azot İsteklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Bu araştırma Çarşamba Ovası'nda değişik mısır çeşitlerinin yöreye uygunluğunun ve sulamasız şartlarda azot isteklerinin belirlenmesi amacıyla, 1988-1990 yılları arasında toplam 9 lokasyonda yürütülmüştür. Lokasyon seçiminde killi ve killi-tınlı toprakları temsil eden lokasyonlar dikkate alınmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; sulanan şartlarda mısır yetiştiriciliği için killi- tınlı topraklar, sulamasız şartlarda ise hernekadar verimde bir miktar azalma olmuşsada ağır-killi toprakların tercih edilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Lokasyon x çeşit interaksiyonu önemli çıkmıştır, ancak bu interaksiyona açık döllenen çeşitlerin yerden yere farklı performans göstermesi sebep olmuştur. Bütün lokasyonlarda hibrit çeşitler açık döllenenlere göre daha yüksek verim vermiş ve daha ekonomik olmuşlardır. TTM-8119 (tek melez) çeşidi, P.3377 (tek melez) çeşidinden istatistiki anlamda önemsiz olmakla beraber daha fazla verim vermiş olması ve tohumluk fiyatının daha ucuz olması nedeniyle tercih edilmelidir. Yerli çeşidin çok fazla kullanıldığı yerlerde ise en azından kompozit Karadeniz Yıldızı kullanılmalıdır. Killi topraklarda azotun quadratik etkisi önemli çıkmasına rağmen, ekonomik optimum azot dozu ele alınan azot seviyelerinin dışındadır. Orta bünyeli topraklarda ise azotun linear etkisi önemlidir. Bu durumda bir azot tavsiyesi yapmak mümkün değildir. Daha yüksek azot seviyeleri ele alınarak yeni bir çalışma yapılmasına ihtiyaç vardır. Hibrit çeşitler açık döllenenlere göre daha fazla koçanda dane sayısı, koçanda sıra sayısı, koçan uzunluğu ve dane/koçan oranı vermişler, buna mukabil açık döllenenlerde ise daha fazla bin tane ağırlığı, bitki boyu ve yatma gözlenmiştir. Sap verimi bakımından ise çeşitler arasında fark yoktur. Azot miktarıda koçanda dane sayısı, koçanda sıra sayısı, koçan uzunluğu, dane/koçan oranı ve sap verimi üzerine olumlu etkide bulunurken, azot miktarı arttıkça bitki boyu ve dolayısıyla yatmada artmıştır. Azot miktarının bin dane ağırlığı üzerindeki etkisi önemsiz olmuştur.

A study was conducted during 1988-1990 to determine the adaptability and N requirement of various maize varieties under rainfed conditions in Çarşamba Plain. There were total of nine locations in three years (three locations each year) representing clay and loamy-clay soils. The results of this study indicated that loamy-clay soils should be prefered for corn production provided there is adequate rainfall ör irrigation is available. Clay soils were more suitable under rainfed conditions although some yield reduction occured. There was signifıcant location x variety interaction, due to the performance of öpen pollinated varieties in different locations. Hybrid varieties performed better in terms of grain yield and net benefit. TTM-8119 (single cross) could be prefered to P.3377 (single cross) because of higher yield and lower seed cost. Although, the quadratic effect of nitrogen was significant in clay soils, the economic optimum N rate was out of the range. Linear effect of nitrogen was significant in loamy-clay soils. in this case, it's inpossible to make any nitrogen recommendation for farmers. There is a need to use higher N levels than presently used and conduct a new experiment. Hybrid varieties performed better than öpen pollinated varieties in terms of number of kernels per ear, number of rows per ear and shelling percentage while öpen pollinated varieties gave higher kernel weight, plant heigth and lodging. There was no significant difference betvveen varieties in terms of stover yield. Nitrogen had a significant and positive effect on number of kernels per ear, number of rovvs per ear, ear lenght, shelling percentage and stover yield. Plant height and lodging increased as the amount of nitrogen increased. Nitrogen had no significant effect on kernel vveigth.