Karadeniz Kıyı Şeridi Yüzeysel Sularında Fosfor ve Türlerinin İncelenmesi

Abstract

ÖZET KARADENİZ KİYİ ŞERİDİ YÜZEYSEL SULARINDA FOSFOR VE TÜRLERİNİN İNCELENMESİ Türkiye'nin kuzeyinde büyük bir iç deniz olan Karadeniz'in korunması için uluslararası bir proje başlatıldı. Bu çalışma bu projenin bir parçasıdır. Projenin başlangıcında, 1995 yılında, Karadeniz Bölgesi'nde karakökenli kirleticilerin belirlenmesi için bir envanter çalışması tamamlanmıştır. Envanter çalışmasının sonuçları ışığında seçilen örnekleme noktalarından alınan su örneklerinde fiziksel, kimyasal ve biyolojik parametreler ölçülmüştür. Bu parametrelerden toplam fosfor ve toplam reaktif fosfor bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu parametrelerin dışında çalışmada fosfor türlerinin de konsantrasyonlarının tayini yapılmıştır. Su örnekleri 33 örnekleme noktasından alınmıştır. 33 noktadan 21 'i dere ve nehirlerin Karadeniz'e karışım yerinin öncesindeki noktalardır, 7 örnekleme noktası Karadeniz kıyısında olan yerleşim yerlerinin kanalizasyonlarıdır. Diğer 5 örnekleme noktası kıyıdaki bazı büyük endüstrilerin deşarj ağızlarıdır. Değirmendere, Çark ve Kozlu dereleri Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği'ne (1988) göre IV. sınıf su kalitesinde bulunmuştur. Diğer dere ve ırmaklar II. veya III. sınıf su kalitesindedir. Kanalizasyon örneklerinde ortalama toplam fosfor konsantrasyonu yaklaşık 10 mg/L 'dir, bu değer Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğine göre kanalizasyonlar için üst sınır değerdir. Anahtar Kelimeler: Karadeniz Bölgesi, Fosfor, Toplam Fosfor.

ABSTRACT INVESTIGATION OF PHOSPHORUS AND ITS SPECIES IN THE SURFACE WATERS OF THE BLACK SEA COAST An international project has been started for the protection of Black Sea, the big inland sea in tfie north of Turkey, This work is a part of the project. At the beginning of project, an inventory work for the assessment of the land-based pollutants in the Black Sea Region has been completed in 1995. The physical, chemical and biological parameters were measured in the water samples those were obtained from sampling points selected under the light of inventory work results. Between these parameters, total phosphorus and total reactive phosphorus were the subject of this works. Besides these parameters, determination of the concentrations of phosphate species was also perfermed in this study. The water samples were obtained from thirty-three sampling points. Twenty-one sampling points in thirty-three were points those took place just before mixing of streams or rivers to Black Sea, seven sampling points were sewerages of cities which take place in Black Sea Coast. Other five sampling points were discharge points or some big industries in that coast. Değirmendere, Çark and Kozlu streams were found in fourth class water quality according to Water Pollution and Control Regulation. Other streams and rivers were in second or third class water quality. The average total phosphorus concentration of sewage samples were approximately 10 mg/L, this value is the upper limit for the discharge of sewage, according to the Water Pollution and Control Regulation. Keywords: Black Sea Region, Phosphorus, Total Phosphorus.