Pelitköy Eğitim Aile Sağlığı Merkezine Başvuran Bireylerin Kanser Tarama Programlarına Yönelik Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Çalışmamızın amacı, Pelitköy Eğitim Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran bireylerin kanser tarama programlarına yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntem: Kesitsel nitelikli çalışmamıza Pelitköy Eğitim Aile Sağlığı Merkezi'ne 20.06.2022-19.07.2022 tarihleri arasında başvuran 30-70 yaş grubundaki 321 kişi katılmıştır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından literatür taranarak soruları oluşturulan bir anket formu kullanılmıştır. Araştırmanın istatiksel analizi Statistical Package for Social Science (SPSS) versiyon 25.0 yazılımı kullanılarak yapıldı. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 42,3'tü. Çalışmada 177 kadın, 144 erkek katılımcı bulunuyordu. Katılımcıların %51,7'si üniversite mezunu, %82,6'sı evli, %25,5'inin kronik hastalığı vardı. Katılımcıların %75,4'ü ülkemizde kanser tarama programları olduğunu biliyordu ve %38,9'u daha önce en az bir kez kanser tarama testi yaptırmıştı. Katılımcıların %7,8'i ulusal kanser tarama programında bulunan tüm kanserleri doğru olarak biliyordu. KETEM hakkında %48'inin bilgisi bulunmaktaydı. Tarama yaş grubunda bulunanların %18,1'i GGK testini, %10,8'i kolonoskopiyi, kadınların %52,1'i mamografiyi, %54'ü smear testini, %27'si HPV DNA testini daha önce en az bir kez yaptırmışlardı. Kadınların %76,8'inin KKMM hakkında bilgisi bulunmaktaydı ve %16,4'ü ayda bir kez KKMM yapıyordu. Kanser taramalarına yönelik tutumun değerlendirildiği ölçekten alınan puanların ortalaması 42,9 olarak saptandı. Kadınlar, çalışmayanlar, kronik hastalığa sahip olanlar ve ailesinde kanser öyküsü olan katılımcılar daha çok kanser taraması yaptırıyordu. Üniversite mezunu olan katılımcılar GGK testinin, smear testinin ve mamografi testinin önerilen tarama sıklığını daha çok biliyorlardı ve KKMM hakkında daha çok bilgi sahibilerdi. Tartışma ve Sonuç: Çalışmamızda kanser taramalarına yönelik bilgi düzeyinin ve davranışın yeterli seviyede olmadığı tespit edilmiştir. Toplumun kanser taramalarına katılımı konusunda daha çok bilgilendirilmesi ve daha çok teşvik edilmesi gerekmektedir. Bunun sağlanmasında aile hekimlerine büyük görev düşmektedir. Anahtar Sözcükler: Kanser taramaları, aile hekimliği, kanser

Aim: The aim of our study is to evaluate the knowledge, attitudes and behaviors of individuals who applied to Pelitköy Education Family Health Center towards cancer screening programs. Materials and Methods: 321 people in the age group of 30-70 who applied to Pelitköy Education Family Health Center between 20.06.2022 and 19.07.2022 participated in our cross-sectional study. As a data collection tool, a questionnaire form whose questions were created by the researchers by scanning the literature was used. Statistical analysis of the study was performed using Statistical Package for Social Science (SPSS) version 25.0 software. Results: The mean age of the participants was 42,3. There were 177 female and 144 male participants in the study. 51.7% of the participants were university graduates, 82.6% were married, and 25.5% had chronic diseases. 75.4% of the participants knew that there were cancer screening programs in our country, and 38.9% had had a cancer screening test at least once before. 7.8% of the participants correctly knew all the cancers in the national cancer screening program. 48% of them had knowledge about KETEM. Of those in the screening age group, 18.1% had the FOB test and 10.8% had colonoscopy at least once before. Of the women in the screening age group, 52.1% had mammography, 54% had the smear test, and 27% had the HPV DNA test at least once before. 76.8% of the women had knowledge about BSE and 16.4% were performing BSE once a month. The average of the scores obtained from the scale, which evaluates the attitude towards cancer screening, was found to be 42,9. Women, unemployed, those with chronic diseases and those with a family history of cancer were more likely to be screened for cancer. Participants who were university graduates knew more about the recommended screening frequency of FOB, smear and mammography test, and they had more information about BSE. Discussion and Conclusion: In our study, it was determined that the level of knowledge and behavior towards cancer screening was not at an adequate level. The society needs to be more informed and encouraged to participate in cancer screenings. Family physicians have a great responsibility to ensure this. Keywords: Cancer screening, family medicine, cancer