Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıpta Uzmanlık Öğrencilerinin Tükenmişlik Düzeyi ve Etkileyen Faktörler

Abstract

ÖZET Amaç: Günümüz yaşam koşullarında yoğun iş temposu, ekonomik kriz, hayat pahalılığı, sağlık sorunları, maaş yetersizliği, iş yerinde yaşanan kurumsal ve kişilerarası sorunlar gibi sosyoekonomik ve kişisel problemler zamanlarının büyük çoğunluğunu işyerinde geçiren sağlık çalışanlarında tükenmişlik durumuna yol açmaktadır. Tükenmişlik, insanlarla yoğun karşılıklı etkileşimi gerektiren hemşirelik, doktorluk, sosyal hizmet uzmanlığı ve öğretmenlik gibi meslek gruplarında daha sık görülmektedir. Çalışmamızın amacı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi tıpta uzmanlık öğrencilerinde tükenmişlik sendromu görülme sıklığı ve bunu etkileyen faktörleri belirlemektir. Materyal ve Metot: Çalışmamız OMÜ Tıp Fakültesi'nde öğrenim gören, çalışma hakkında bilgilendirilip, çalışmaya katılmayı kabul eden tıpta uzmanlık öğrencilerine uygulanmıştır. Konuyla ilgili literatür gözden geçirilerek bir sosyodemografik veri anketi oluşturulmuştur. Bu anket ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) katılımcılara ilgili bölümlere gidilerek yüz yüze uygulanmıştır. Veriler bilgisayar ortamına girilip değişkenler arasındaki ilişki incelenmiştir. Parametrik ve parametrik olmayan koşullara göre analizler yapılmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edildi.. Bulgular: Araştırmaya toplam 175 tıpta uzmanlık öğrencisi dahil edildi. Tıpta uzmanlık öğrencilerinin yaş ortalaması 28,48±2,88 yıl olup %54,3'ü erkek, %51,4'ü evli ve %29,1'inin en az bir çocuğu vardı. Hekimlerin %52,6'sı dahili branşta, %31,4'ü cerrahi branşta ve %16,0'ı temel bilimlerde eğitim almaktaydı. Eğitim aldıkları branştan memnuniyet durumuna bakıldığında ise; %82,3'ü eğitim aldığı branştan memnun iken %17,7'si memnun değildi ve %18,9'u eğitim aldığı branşı bırakmayı düşünüyordu. Uzmanlık öğrencilerinin % 52,0'ının duygusal tükenmişliği düşük, %2,9'unun yüksek, %45,1'ininki normal, duyarsızlaşma düzeyleri ise %46,9'unda düşük, %5,1'inde yüksek, %48,0'inde ise normal düzey aralığında tespit edildi. Tıpta uzmanlık öğrencilerinin tamamının kişisel başarı yönünden tükenmişlik durumu yüksek düzeydeydi. Branşa göre değerlendirildiğinde ise, duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma alt grupları için anlamlı fark tespit edilirken, (her ikisi için p < 0.001), kişisel başarı alt grubunda ise fark tespit edilemedi (p=0,59). Sonuç: OMÜ cerrahi, temel ve dahili branşlarda eğitim alan tıpta uzmanlık öğrencileri arasında duygusal tükenme ve duyarsızlaşma açısından anlamlı fark bulunmuşken kişisel başarı açısından fark bulunamamıştır. Temel bilimlerde eğitim alanların duyarsızlaşma oranı dahili ve cerrahi branşlardan düşük bulunmuştur. Duygusal tükenme skoru her üç branşta farklı çıkmış olup sırasıyla en yüksek cerrahi bilimlerde olmak üzere dahili ve temel bilimler şeklinde bulunmuştur. Ayrıca çalışmamızda branşından memnun olmayanların ve branşını değiştirmek isteyenlerin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma skorları yüksek iken kişisel başarı düşük bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Asistanlık, Tıp; Tükenmişlik, mesleki; İş stresi; Üniversiteler

ABSTRACT Aim: Modern nowadays life conditions composed of intense work pressure, economic problems and high cost rates of living, health issues, low income, institutional or interpersonal clashes at workplace threatens health workers with burnout syndrome who are spending most of their time at work. Burnout syndrome is diagnosed more frequent in vocations with more mutual interaction with people; such as nursery, doctors, social service specialists and teachers. The aim of this study is to determine the frequency and reasons of burnout syndrome for residents at Ondokuz Mayıs University. Materials and Method: Our study has been applied to residents studying at Ondokuz Mayıs University, Faculty of Medicine who are informed about the study and accept to participate it. A sociodemographic data questionnaire was developed with a review of the relevant literature. This questionnaire and the Maslach Burnout Scale (BMO) were administered face-to-face and the relationship between the variables analyzed according to parametric and nonparametric conditions. Statistical significance level was accepted as p <0,05 Results: 175 residents enrolled in the study. The average age was 28,48 ± 2,88 years, 54,3% of them were male, 51,4% married and 29,1% of them has one child. 52,6% of the residents were from the internal, 31,4% from the surgical and 16,0% from the basic sciences departments. While 82.3% of the residents are satisfied with the training they received, 17.7% were not satisfied and 18.9% considered leaving the field they were studying. 52.0% of the residents had low emotional exhaustion, 2.9% had high, 45.1% were normal, and the insensitivity level was low in 46.9%, high in 5.1% and 48% in the normal range. Burnout levels of all enrolled residents in terms of personal accomplishment was high. According to the study, no significant difference was found in the subgroups of emotional exhaustion and depersonalization (p <0.001 for both) and in the subgroup of personal achievement (p = 0.59). Conclusions: There was significant difference in emotional exhaustion and depersonalization among the residents enrolled from surgery, basic and internal departments, but no significant difference found in personal achievement. The rate of desensitization of education in the basic sciences was low compared to internal and surgical departments. The emotional exhaustion score variable in different levels in the three branches. The rate is highest in surgical departments followed by internal and basic departments. Also this study reveals that residents who are dissatisfied and want to change their specialty have a high score of emotional exhaustion and depersonalization. Key words: Residency, Medical; Burnout, Professional; Occupational Stress, Universities