Şiî Mezheplerde Hulûl Anlayışı

Abstract

Her dinin kendine göre değişmez ilkeleri vardır. İslam dininin en önemli ilkelerinden biri tevhid anlayışıdır. Bu anlayışa göre Allah bir ve eşi-benzeri olmayandır. Buna göre tevhide zarar verecek her türlü anlayış ya da inanç reddedilmiştir. İslam'daki tevhid anlayışına tamamen ters olan ve Allah'ı yarattıklarının seviyesine düşüren; ya da yarattıklarını Allah'ın makamına çıkaran bir düşünce olan hulûl anlayışı, özellikle Şîa içerisinde pek çok grup tarafından benimsenmiştir. Buna bağlı olarak Şîa'nın tamamı Ehl-i Sünnet'e mensup makâlât yazarları tarafından şiddetle eleştirilmiştir. Biz bu çalışmamızda, Şiî mezheplerin hulûl anlayışına bakışlarını inceledik. Çalışmamız giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, metot ve kaynaklar hakkında bilgi verilmiş; hulûl anlayışının doğuşu ve gelişmesinin yanında İslam'dan önceki dinlerdeki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde İmâmiyye, Zeydiyye ve İsmâiliyye gibi Şîa'nın temel fırkalarının hulûle bakışları incelenmiştir. İkinci bölümde ise Şîa'nın aşırı gruplarının hulûle bakışları ortaya konulmuştur. Anahtar Sözcükler: Şîa, Hulûl, Tenâsüh, Tecellî, Tevhid.

Every religion has its own unchangeable principles. One of the most important principles of Islam is the understanding of unity of God. According to this understanding, God is only one and unique. Accordingly, any understanding or belief to harm unity is hereby dismissed. The conception of incarnation that a tought is completely contrary to the conception of unity and has put God down in the level of His creations or has put His creations up God's position has been adapted especially by many groups within Shîa. Accordingly, all Shîa have been criticized strongly by the Ahl Al-Sunnah Makâlât authors. In this study, we have examined the views of the Shiite sects on the conception of incarnation. Our study consists of introduction and two parts. In the introduction, some information about methods and resources has been given; moreover, the location of the conception of incarnation in the religions before Islam has been tried to be determined, besides its emergence and development. In the first section, the views of the main branches of Shîa like İmâmiyyah, Zaydiyyah and İsmâiliyyah; have been studied in the second section, the views of extreme groups of Shîa at conception of incarnation have been presented. Key words: Shîa, Incarnation, Transmigration, Transfiguration, Unity of God.