Osman Cemal Kaygılı'nın Eserlerindeki Sözvarlığı

Abstract

Sözvarlığı, bir dilin sözcüklerinin yanında, atasözleri, deyimler, kalıp sözler, terimler ve çeşitli anlatım kalıplarının oluşturduğu bir bütündür.Bir dilin sözvarlığının incelenmesi, o toplumun yaşam biçimi, dinî inançları, dünya görüşü kısacası maddi ve manevi kültürünün ortaya çıkması demektir. Sözvarlığı incelemeleri, yazılı ve sözlü ürünlerin taranması, kaydedilmesi ve değerlendirilmesi esasına dayanır. Bu çalışmada 1910-1945 yılları arasında ürünlerini veren Osman Cemal Kaygılı'nın eserlerindeki sözvarlığı ögeleri tespit edilmiştir. Yazarın romanları, hikâyeleri ve piyesi üzerinde yapılan incelemeler, yazarın çağdaşlarına göre farklı bir sözvarlığı hazinesine sahip olduğunu göstermektedir. Osman Cemal Kaygılı, İstanbul'un sur dışında kalan semtlerini, kenar mahallelerini ve buralarda yaşayan sosyoekonomik ve sosyokültürel seviyesi sınırlı kişileri eserlerine malzeme olarak seçmiştir. Buna bağlı olarak, özellikle argo sözler, lâkaplar, terimler, İstanbul'un bazı semtlerinin adları yazarın sözvarlığını farklı kılan unsurlar arasındadır.Osman Cemal Kaygılı'nın eserlerindeki sözvarlığını ortaya koyan bu çalışmayla, dönemin maddi ve manevi kültürü hakkında ipuçları yakalamak, ihmal edilmiş bir yazarın eserlerindeki sözcük gömüsünün ortaya çıkarılmasıyla Türkçenin sözvarlığına katkıda bulunmak amaçlanmıştır.Anahtar Sözcükler (5): Osman Cemal Kaygılı, sözvarlığı, atasözleri, terimler, lâkaplar.ÖZ[MANGIR (AKSU), Mediha]. [Osman Cemal Kaygılı'nın Eserlerindeki Sözvarlığı], [Doktora Tezi], Samsun, [2009].Sözvarlığı, bir dilin sözcüklerinin yanında, atasözleri, deyimler, kalıp sözler, terimler ve çeşitli anlatım kalıplarının oluşturduğu bir bütündür.Bir dilin sözvarlığının incelenmesi, o toplumun yaşam biçimi, dinî inançları, dünya görüşü kısacası maddi ve manevi kültürünün ortaya çıkması demektir. Sözvarlığı incelemeleri, yazılı ve sözlü ürünlerin taranması, kaydedilmesi ve değerlendirilmesi esasına dayanır. Bu çalışmada 1910-1945 yılları arasında ürünlerini veren Osman Cemal Kaygılı'nın eserlerindeki sözvarlığı ögeleri tespit edilmiştir. Yazarın romanları, hikâyeleri ve piyesi üzerinde yapılan incelemeler, yazarın çağdaşlarına göre farklı bir sözvarlığı hazinesine sahip olduğunu göstermektedir. Osman Cemal Kaygılı, İstanbul'un sur dışında kalan semtlerini, kenar mahallelerini ve buralarda yaşayan sosyoekonomik ve sosyokültürel seviyesi sınırlı kişileri eserlerine malzeme olarak seçmiştir. Buna bağlı olarak, özellikle argo sözler, lâkaplar, terimler, İstanbul'un bazı semtlerinin adları yazarın sözvarlığını farklı kılan unsurlar arasındadır.Osman Cemal Kaygılı'nın eserlerindeki sözvarlığını ortaya koyan bu çalışmayla, dönemin maddi ve manevi kültürü hakkında ipuçları yakalamak, ihmal edilmiş bir yazarın eserlerindeki sözcük gömüsünün ortaya çıkarılmasıyla Türkçenin sözvarlığına katkıda bulunmak amaçlanmıştır.Anahtar Sözcükler (5): Osman Cemal Kaygılı, sözvarlığı, atasözleri, terimler, lâkaplar.The vocabulary is a whole that is composed of proverbs, phrases, expressions, terms and verious structures of statement.An examination of a language?s vocabulary means to put forword the life style, the beliefs and philosopy of the society speaking the language. In other words, it deals with the material and moral culture of society. The study of vocabulary is based on the principle of surveillance, recording as well as evaluation of oral and written works. This study determined the vocabulary of works of Osman Cemal Kaygılı written in the period of 1910-1945. His novels, tales and plays indicates that his vocabulary was different from his contemporary writers. He has chosen suburbs and quarters located out of Istanbul?s city wall and socio-economic life of low level people. One result of his choose is slang language and suburban names of Istanbul in his works making his vocabulary different from his contemporiers.With this study, catching the hints of material and moral culture of period and exposing the vocabulary of neglected writer, it is aimed to contribute the vocabulary of Turkish.Key Words (5): Osman Cemal Kaygılı, vocabulary, proverbs, terms, expressions.