Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Pelitköy ve Aziziye Eğitim Asm'lerine Başvuran Yetişkin Hastalarda Çoklu İlaç Kullanım Durumları ve Tedaviye Uyumu Etkileyen Faktörlerin Araştırılması

Abstract

AMAÇ: Bu çalışma Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi (OMÜTF) Pelitköy ve Aziziye Eğitim Aile Sağlığı Merkezlerine başvuran hastaların ilaç kullanım alışkanlıklarını ve tedaviye uyumlarını gözlemlemek, polifarmasi durumlarını, hastalık ve kullanılan ilaç gruplarının dağılımlarını araştırmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. YÖNTEM: Bu araştırma kesitsel tipte bir çalışmadır. Çalışma kapsamında 01.10.2022- 31.12.2022 tarihleri arasında OMÜTF Pelitköy ve Aziziye EASM'lerine başvuran 18 yaş üstü hastalara araştırmacı tarafından hazırlanan anket formu öncesinde araştırmanın amacına ilişkin bilgi verilerek sözlü onam alındıktan sonra uygulanmıştır. Veri toplama formu araştırmacı tarafından literatür taranarak oluşturulmuştur. Katılımcılara sosyodemografik özelliklerin sorgulandığı 9 soru ; hastalık durumları, ilaç kullanım şekilleri ve tedavi uyumları hakkında bilgi edinmeyi amaçlayan 26 soru olmak üzere toplam 35 soru yönlendirilmiştir. BULGULAR: Araştırmaya 200'ü (%53,3) kadın, 175'i (%46,7) erkek olmak üzere 375 gönüllü katılmış, yaş ortalaması 44,64 ± 15,31 yıl olarak tespit edilmiştir. Multimorbidite olarak tanımlanan toplamda 2 ve üzeri kronik hastalığı olan 108 (%28.8) hasta olduğu bulunmuştur. Hastaların kronik hastalıkları değerlendirildiğinde en çok; %40,1 oranında hipertansiyon varlığı tespit edilmiştir .Hastaların %18,7'sinde polifarmasi olduğu, %43,8'sinin kullandığı ilaçların isimlerini bilmediği, %65,3'ünün ilaçlarını almayı unuttuğu,%68,8'inin ilaçlarını zamanında almadığı, %50,9'unun ilaçlarını doktoruna danışmadan bıraktığı belirlenmiştir.Katılımcıların %55,5'inin gerekli olabileceği düşüncesiyle hasta olmadan ilaç yazdırdığı veya satın alıp evde bulundurduğu belirlenmiştir.Hastaların ilaçları reçetesiz alma sebepleri incelendiğinde %62,1 oranında hekime gitmede zaman sıkıntısı nedeniyle cevabı alınmıştır. Katılımcıların ''Akılcı ilaç kullanımı'' diye bir tanım duydunuz mu?' sorusuna %68,8'inin hayır yanıtı verdiği belirlenmiştir. Polifarmasi yaşça büyük olanlarda, düşük eğitim seviyesine sahip olanlarda, çalışanlara göre çalışmayanlarda, sigarayı bırakmış olanlarda, alkol kullanmayanlarda ve gelir düzeyi düşük olanlarda daha sık bulunmuştur. SONUÇ: Polifarmasinin toplumun büyük bölümünü etkilediği ve değiştirilebilir bir parametre olduğu görülmektedir. Toplum ve birey sağlığının geliştirilmesinde akılcı ilaç kullanımının pratiğe geçirilmesi ve hasta hekim iletişiminin bu yönde geliştirilmesi şarttır. Hastaların akılcı ilaç kullanım ilkelerine uyumlarını sağlamak adına hasta ve hekim ile birlikte diğer tüm sağlık hizmeti sağlayıcıları iş birliği içinde olmalıdır. ANAHTAR SÖZCÜKLER, polifarmasi, uyum, akılcı ilaç, aile hekimliğiAim: This study was carried out to observe the drug use habits and treatment compliance of the patients who applied to Ondokuz Mayıs University Faculty of Medicine (OMÜTF) Pelitköy and Aziziye Education Family Health Centers, to investigate their polypharmacy status, the distribution of the disease and drug groups used. Methods: This research is a cross-sectional type study. Within the scope of the study, the questionnaire form prepared by the researcher was applied to the patients over the age of 18 who applied to OMÜTF Pelitköy and Aziziye EASMs between 01.10.2022 and 31.12.2022, after giving verbal consent by giving information about the purpose of the research. The data collection form was created by the researcher by scanning the literature. 9 questions about sociodemographic characteristics of the participants; A total of 35 questions, 26 of which aim to obtain information about disease states, drug use patterns and treatment compliance, were directed. Results: 375 volunteers, 200 (53.3%) female and 175 (46.7%) male, participated in the study, and the mean age was determined as 44.64 ± 15.31 years. It was found that there were 108 (28.8%) patients with 2 or more chronic diseases, defined as multimorbidity. When the chronic diseases of the patients are evaluated, the most; 40.1% of the patients were found to have hypertension. 18.7% of the patients had polypharmacy, 43.8% did not know the names of the drugs they used, 65.3% forgot to take their medications, 68.8% did not take their medications on time. It was determined that 50.9% of the participants stopped taking their medications without consulting their doctor. It was determined that 55.5% of the participants prescribed or bought drugs without a patient, thinking that they might be necessary, and kept them at home. response has been received. 'Have you heard of a definition of 'rational drug use'? It was determined that 68.8% of the respondents gave no answer to the question. Polypharmacy was found more frequently in older people, those with a low education level, those who did not work, those who quit smoking, those who did not use alcohol, and those with a lower income level. Conclusions: It is seen that polipharmacy affects a large part of the society and is a changeable parameter. It is essential that rational drug use be put into practice in the development of community and individual health and that patient-physician communication should be developed in this direction. In order to ensure that patients comply with the principles of rational drug use, all other health care providers should cooperate with the patient and physician. KEYWORDS, poly-pharmacy, compliance, rational drug, family medicine