Samsun Ekolojik Şartlarında Yazlık Olarak Ekilen Bezelye Çeşitlerinin Tane Verimi İle Bazı Önemli Özellikleri ve Bunlar Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma

Abstract

8. ÖZET Bu çalışma Samsun ekolojik koşullarında yazlık olarak ekilen bezelye çeşitlerinin tane verimi ve bazı önemli özellikleri ile bunlar arasındaki ilişkileri tespit etmek amacıyla OMÜ Ziraat Fakültesinin deneme alanında yürütülmüştür. Deneme, Şansa Bağlı Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Ekim 31 Mart 1993'te yapılmıştır. Denemede yer alan çeşitlerin numaraları, adları ve orijinleri aşağıdaki gibidir: Deneme yılına ait rakamları varyans analizi sonucunda denemede kullanılan çeşitler arasında çıkış tarihi, çiçeklenmeye başlama süresi, % 50 çiçeklenme, çiçeklenme süresi, % 50 bakla bağlama, kuru olgunluk tarihi, bitki boyu, bitkide bakla sayısı, baklada tane sayısı, bakla uzunluğu, taze meyve verimi, biyolojik verim, hasat indeksi, kabuk oranı, iç bezelye verimi, kuru tane verimi ve ham protein verimi bakımından çok önemli derecede fark görülmüştür, iç68 bezelye oranı bakımından ise önemli dercede fark görülmüş, 1000-tane ağırlığı bakımından hiç fark bulunmamıştır. Syrian Local Aleppo tane verimi bakımından diğer çeşitlerden verimli olarak bulunmuştur. Ham protein verimi yönünden ise KN-15 ve KN-2 diğer çeşitlerden farklı bulunmuşlardır. Bitkide bakla sayısı bakımından MG 102369 diğer çeşitlerden üstün olmuştur. Kuru tane verimi ile kuru olgunluk tarihi, kuru sap verimi ve iç bezelye verimi arasında olumlu yönde fakat önemli derecede ilişkiler tespit edilmiştir (r=0.445*, r=0.394*, ve r=0.410*). Kuru tane verimi ile biyolojik verim ve ham protein verimi arasında yine olumlu fakat çok önemli derecede (r=0.734** ve r=0.932**) ilişkiler bulunmuştur. Kuru tane verimi ile kabuk oranı arasında olumsuz fakat önemli derecede bir ilişki tespit edilmiştir (r^O.910** ve r= -0.342*). Diğer özellikler ile kuru tane verimi arasındaki ilişkiler önemsiz çıkmıştır. Bu durumda tek yıllık değerlendirmelere göre kuru tane yetiştiriciliği için Syrian Local Aleppo çeşidi tavsiye edilebilir. Daha kesin sonuçlar verebilmek için denemenin tekrar edilmesi gerektiği ve sulama yapıldığı takdirde verimin daha da artacağı söylenebilir.

9. ZUSAMMENFASSUNG Die vorliegende Arbeit wurde auf den Versuchsfeldern der Ondokuz Mayıs Universitaet durchgefOhrt, um den Kornertrag und einige wichtige Merkmale, und die Verfaaeltnisse zwischen deren, der in den ökologischen Bedingungen von Samsun im Sommer gesaeten Erbsensorten festzustellen. Der Versuch wurde nach dem passenden Versuchsplan mit drei Wiederholungen angelegt. Der datum der Saat war der 31. Maerz 1993. Die Nummem, Namen und Ursprünge der im Versuch verwendeten und auf die Versuchsflaechen zufaellig ausgeteilten Erbsensorten sind wie folgend: Sorte Nr. Sortenname Ursprung Nach den Bewertungen der im Versuchsjahr erhaltenen Ergebnisse wurde zwischen den Erbsensorten hinsichtlich Sprossdatum, Blütenanfangszeit, % 50 Blüte, Blfltenspaime, % 50 BlOtenanbau, Erntezeit, Pflatızenhöhe, Hiilsenzahl je Pflanze, Kornzahl je HOlse, Hfllsengewicht,10 Frischer Halmertrag, Trockener Halmertrag, Ernteindex, Rindeproportion, İnnerer Erbsenertrag, Kornertrag und und Rohproteinertraege sehr signifikante Unterschiede festgestellt Zwischen innerer Erbsenproportione der Sorten zeigten sich signifikante Unterschiede, aber hinsichtlich der Tausendkorngewichte komiten keine Unterschiede festgestellt werden. Die Sorte Syrian Local Aleppo zeigte höhere Kornertraege als die anderen Sorten. Hinsichtlich der Rohproteinertraege unterscheiden sich die Sorten KN-15 und und KN-2 von den anderen Sorten. Die Sorte MG 102369 zeigte die höchste Hfilsenzahl je Pflanze. Zwischen Kornertrag und Erntezeit; Trockener Halmertrag, und Innerem Erbsebertrag wurden wichtige Korrelationen festgestellt (r=0.445*, r=0.394*, und r=0.410*). Wieder wurden zwischen Kornertrag und Biologischem Ertrag und Rohproteinertrag positive, aber sehr signifikante Korrelationen festgestellt (r=0.734** und r=0.932**). Die Korrelation zwischen Kornertrag und Rindeproportion war negativ, aber signifikant (r= -0.342*). Hinsichtlich der anderen Merkmale waren keine Korrelationen festzustellen. Nach einjaehrigen Bewertungen kann gesagt werden, dass hinsichtlich der Kornertraege die Sorte Syrian local Aleppo bevorzugt werden kann. Um mehr entscheidende Ergebnisse geben zu können wurde entschieden, dass der Versuch wiederholt werden soil und dass die ertraege steigen werden, wenn Bewaesserung erfolgt