Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin Program Geliştirme ve Felsefi Düzlemden Analizi

Abstract

Türkiye’nin yaklaşık iki asırlık, eğitimde çağı yakalamak serüveninin son halkası olan Millî Eğitim Bakanlığı (MEB)’in Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli (TYMM) olarak görülebilir. Buna yönelik olarak MEB’in iki yılı aşan çalışmaları, zamanla yaşanan değişim ve dönüşümler dolayısıyla, biri 2023 ve diğeri de 2024 sürümü olmak üzere ikili düzlemde ele alınabilir. Bunlardan resmi olarak kamuoyuna açıklanan ve 2024-2025 Eğitim-Öğretim yılında pilot olarak uygulanacak olan ikinci sürüm olan TYMM, felsefe, vizyon, programlar ve ekleriyle Türk Eğitim Sisteminin yeni bir evreye girişi olarak değerlendirilebilir. Zira TYMM, Osmanlı'dan bu yana Batı'dan alınan modellerle şekillenme alışkanlığı ve kolaycılığına son vermiş gibi görünmektedir. Nitekim TYMM bünyesinde yer alan öğretim programları, evrensel yeterlikler (K-12 beceri çerçevesi) ve değerler ile millî birikimin harmanlanması mahiyetindedir. TYMM, içeriği ve boyutları gibi kapsam ve felsefi referansları itibarıyla, literatürdeki hiçbir kalıba tam oturmayan konumuyla, eğitimde yerli bir felsefi arayış ve bu arayışın ruh üflediği yeni bir Türk aydınlanmasının ayak sesleri de sayılabilir. Bu çerçevede çalışmanın amacı, MEB’in (2023, 2024) dokümanları ile literatür taramasına dayalı olarak, Türkiye’de 2024-2025 Eğitim ve Öğretim Yılında pilot uygulamasına başlanacak olan TYMM’yi, program geliştirme ve felsefi düzlemde analiz etmektir. Bu amaç doğrultusunda: TYMM’nin genel özellikleri, bünyesinde yer alan öğretim programlarının geliştirilme seyri ve felsefi görünümü ve konumu nasıldır? sorularına cevap aranmıştır. Yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre TYMM felsefi duruşu; içinde birçok millî ve yerli umdeler barındıran, “felsefi bir dünya karması” mahiyetinde olup, “holistik” bir konuma işaret etmektedir, denilebilir. Modelde, çoğu TES için ilklerden olan, “kâmil insan” “beden, zihin, kalp ve ruh bütünlüğü”, “erdem-değer-eylem” gibi medeniyet köklerimize dayalı kavramlara bakarak, modelin holistik konumu; mazisini hatırlayarak, çağa damgasını vurmaya hazır, yetkin ve hevesli bir ruh halinin tezahürü olarak görülebilir.