Hicâbî Abdülbâkî Efendi'nin Tasavvufi Görüşleri

Abstract

Bu araştırma, XVIII. yüzyıl sonları ile XIX. yüzyılın ilk çeyreğinde Amasya'nın Ziyaret Kasabası'nda yaşamış olan bir Nakşî-Müceddidî şeyhi olan Hicâbî Abdülbâkî Efendi'nin hayatını, eserlerini, dini ve tasavvufî görüşlerini ortaya koymak amacı ile yapılmıştır.Araştırmada tasavvuf tarihinin gizli kalmış isimlerinden biri olan Hicâbî Abdülbâkî Efendi'nin fikirleri, kendi eserleri çerçevesinde ortaya konularak, tasavvufun ve tasavvuf tarihinin daha iyi bir şekilde anlaşılması, tasavvufi hayatın halka aktarılma noktasında, yürütülmüş olan faaliyetlerin niteliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırmamız, henüz tasavvuf tarihinde yeterince bilinmeyen bir şahsiyet olan Hicâbî Abdülbâkî Efendi'nin tanıtılmasını, tasavvufa katkılarını ortaya koyması ve telif ettiği eserlerin içeriklerinin bilinmesini sağlaması açısından önem arz etmektedir.Araştırmamızda, öncelik Hicâbî Abdülbâkî Efendi'nin eserleri olmak üzere, kaynak tarama yöntemini kullandık. Bu bağlamda, Hicâbî'nin yaşamış olduğu dönemi tanıtmaya çalıştık. Araştırmamızı XVIII. ve XIX. yüzyıllar üzerinde yoğunlaştırdık. XIX. yüzyılın Hicâbî sonrası dönemini, konumuzun dışına taşacağından, araştırmamızın kapsamı dışında bıraktık.Çalışmamızın sonucunda, Hicâbî Abdülbâkî Efendi'nin, yaşadığı çevreyi dini ve ahlaki yönden eğitmeye çalışan bir şeyh olduğunu, çalışmalarının mahalli kalmış olmasına rağmen, yaşadığı çevreyi olumlu yönde etkilediğini, etkilerinin bugün dahi devam ettiğini tespit ettik. Aynı zamanda, halk arasında tanınan ve sevilen bir şahsiyet olmasına rağmen, Hicâbî Abdülbâkî Efendi'nin eser ve fikirleri bağlamında tanınmadığı sonucuna ulaştık.Hicâbî Abdülbâkî Efendi'nin çalışmalarının mahalli kalmasında, eser ve fikirlerinin bugün bilinmiyor olmasında; faaliyet gösterdiği tekkenin, ölümünden bir süre sonra kapanmış olmasının ve faaliyet göstermiş olduğu çevrenin küçük bir kasaba oluşunun, özel etkenler olduğu kanaatine vardık.Anahtar kelimeler: Müceddidiyye, Hicâbî Abdülbâkî Efendi, Tasavvuf, Amasya, Tasavvufî hayat.

This research has been made to state the life, works, sufistic and religious views of Hicâbî Abdülbâkî Efendi, a Nakşî- Müceddidî sheik who lived in Ziyaret town of Amasya in the last years of the XVIII th. Century and in the fırst quarter of the XIX th. Century.İn the research, by stating through the concept of his own works, the opinions of Hicâbî Abdülbâkî Efendi who is one of the hidden names of sufism history, better understanding of sufism and its history and the identification of the qualities of activities that were conducted on the point of telling sufist life to people are aimed.Besides the introduction of Hicâbî Abdülbâkî Efendi, our research is very important for stating his contribution to sufism and revealing the contest of the works he copyrighted.In our research, priorly on Hicâbî Abdülbâkî Efendi?s works, we used source scanning method. For this, tried to introduce the period Hicâbî Abdülbâkî Efendi lived. We focused our research on the XVIII th. and XIX th. centruies. We excluded the XIX th. century post Hicâbî period form our research because it would exceed out of our subject.As the result of our work, we found that Hicâbî Abdülbâkî Efendi was a sheik who tried to educate the environment he lived in religiously and morally and although his works remained local, he effected the environment he lived in positively and the effects are going on even today.We have reached the opinion that, particular factors for Hicâbî Abdülbâkî Efendi's remaining local are his works and ideas being unknown today, his lodge?s closing after a short time of his death and the environment he worked was a small town.Key Words: Müceddidiyye, Hicâbî Abdülbâkî Efendi, Sufism, Amasya, Sufic Life.