Bir Üniversite Hastanesindeki Hastalarda Kanser Taramalarına Yönelik Tutumun ve Kanser Damgalamasının Değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Sosyal reddedilme ya da değersizleştirme olarak tanımlanan damgalama, hayatı tehdit eden kanser ile ilişkilendirilmiştir. Bu çalışmada, üniversite hastanesine başvuran hastaların kanser taramalarına yönelik tutumlarının, kanser damgalama düzeylerinin ve bu değişkenlerle ilişkili olabilecek özelliklerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki araştırmanın evrenini, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi polikliniklerine başvuran 18 yaş ve üzeri hastalar oluşturdu. Araştırma 25.03.2022-15.05.2022 tarihleri arasında 463 katılımcı ile gerçekleştirildi. Katılımcılara sosyodemografik ve bazı sağlık özellikleri ile ilgili sorular, Kanser Taramalarına Yönelik Tutum Ölçeği ve Kanser Damga Ölçeği sorularını içeren anket uygulandı. Verilerin değerlendirilmesinde Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi ve çok değişkenli lojistik regresyon analizi kullanıldı. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 44,3±13,1 yıl olup, 240'ı (%51,8) erkek ve 223'ü (%48,2) kadındı. Kanser Taramalarına Yönelik Tutum Ölçeği'nin puan ortancası 100 ve Kanser Damga Ölçeği puan ortancası 52 idi. Katılımcıların sigara kullanım durumu ve cinsiyetlere göre ölçek puanları arasında istatistiksel olarak fark vardı (p<0,05). Lisansüstü mezunu olanların lise mezunu olanlara göre, sağlık güvencesi olanların olmayanlara göre ve geliri giderine eşit veya fazla olanların geliri giderinden az olanlara göre Kanser Damga Ölçeği puanı istatistiksel olarak daha düşük bulundu (p<0,05). Kanser taramalarına yönelik tutum ölçeği puanının her bir birim artışının kanser damgalamasını 0,96 kat azalttığı (p=0,001), erkek cinsiyetin 1,80 kat (p=0,021), sigara kullanımının 2,36 kat (p=0,001), gelir durumunun kötü olmasının 1,84 kat (p=0,017) ve güneşten korunmanın 1,87 kat (p=0,022) kanser damgalamasını artırdığı saptandı. Sonuç: Kanser taramalarına yönelik olumlu tutum kanser damgalamasını azaltmaktadır. Toplumda kanser taramalarına yönelik farkındalığın arttırılarak kanser damgalamasının azaltılması için kanser eğitimi ve bilinçlendirme kampanyalarını kapsayan toplum sağlığı politikaları geliştirilebilir. Anahtar Sözcükler: Kanser, damgalama, kanser taramaları, tutum

Objective: Stigma, defined as social rejection or devaluation, has been associated with life-threatening cancer. In this study, it was aimed to determine the attitudes of patients who attended a university hospital towards cancer screening, their levels of cancer stigma, and the characteristics that may be associated with these variables. Materials and Methods: The universe of this cross-sectional study consisted of patients aged 18 and above who visited the Ondokuz Mayıs University Health Application and Research Center outpatient clinics. The study was conducted between March 25, 2022, and May 15, 2022, with a total of 463 participants. The participants were administered a questionnaire consisting of sociodemographic and specific health-related questions, the Cancer Screening Attitude Scale, and the Cancer Stigma Scale. Results: The mean age of the participants was 44,3±13,1 years, of which 240 (51,8%) were male and 223 (48,2%) were female. The median score of the Attitude Scale towards Cancer Screening was 100 and the median score of the Cancer Stamp Scale was 52. There was a statistical difference between the participants' smoking status and scale scores according to gender (p<0,05). The Cancer Stamp Scale score was found to be statistically lower for those with a graduate degree than those with a high school degree, those without health insurance, and those with an income equal to or more than their expenses compared to those whose income is less than their expenses (p<0,05). It was determined that while each unit increase in the attitude scale score towards cancer screenings decreased cancer stigma 0,96 times (p=0,001), male gender increased 1,80 (p=0,021), smoking 2,36 (p=0,001), poor income 1,84 (p=0,017), and sun protection 1,87 times (p=0,022). Conclusion: Having a positive attitude towards cancer screenings reduces cancer stigma. Public health policies, including cancer education and awareness campaigns, can be developed to reduce cancer stigma by increasing awareness of cancer screening in society. Keywords: Cancer, stigma, cancer screenings, attitude