Samsun İlinde Tarım Ürünlerini Yol Kenarı Tezgâhlarda ve Diğer Şekillerde Pazarlayan İşletmelerin Karşılaştırmalı Analizi

Abstract

Doğrudan pazarlama, bir yandan tüketicilere talep ettikleri ürüne doğrudan daha taze ve ucuza alma imkânı sağlarken, diğer yandan üreticilerin eline de daha yüksek fiyat ve kazanç geçmesini sağlamaktadır. Çalışmanın amacı, Samsun İlinde ürettikleri tarım ürünlerini yol kenarı tezgâhlarında doğrudan pazarlayan işletmeler ile diğer kanallardan pazarlayan işletmelerin gelirlerinin karşılaştırılmasıdır. Araştırmanın ana materyalini, tam sayım yöntemine göre belirlenen Samsun İlinde yol kenarlarında kendi ürettikleri tarım ürünlerini doğrudan satan 31 tarım işletmesi ve aynı bölgede ürettikleri tarım ürünlerini diğer kanallarla pazarlayan 31 tarım işletmesinden yüz yüze gerçekleştirilen anketlerden elde edilen veriler oluşturmaktadır. Araştırmada işletmelerin sosyo-demografik özellikleri kapsamında cinsiyet, yaş, eğitim, ikamet, asıl meslek, nüfus, gelir, sosyal güvence ve örgütlenme durumları; yapısal ve ekonomik özellikleri kapsamında arazi ve hayvan varlıkları, üretim, dış finansman ve gelir durumları ortaya konulmuştur. Araştırmada iki işletme grubu arasında farkın istatistiki olarak önemli olup-olmadığının ortaya konulmasında nicel değişkenlerde t-testi, nitel değişkenlerde ise ki kare veya Fisher testinden yararlanılmıştır. Tarım ürünlerini doğrudan pazarlayan işletmelerin gelirleri diğer gruba göre daha yüksek bulunmuştur. Doğrudan pazarlamaya yönelenlerin yaş ortalamaları daha düşüktür ve eğitim seviyelerinde farklılıklar görülmektedir. Doğrudan pazarlama yapan işletmelerin tamamının sezonluk çalışmakta ve sezon dışında da farklı meslek gruplarında işlerine devam etmektedirler. Doğrudan pazarlama yapan işletmelerin arazi varlıkları diğer pazarlama kanalını kullanan işletmelere göre daha fazla bulunmuştur. Üreticilerin daha fazla gelir sağlanması, ürünlerin aracı olmadan pazarlanması, ebeveynlerin/eşin bu mesleği yapması, evin yola yakın olması ve meyvelerinin olması ya da başka bir işte çalışacak vasfının olmaması sebebiyle doğrudan pazarlamaya yöneldiklerini sonucuna ulaşılmıştır. Üreticilerin % 49'u ek gelir sağlamak amacıyla doğrudan pazarlama yapmaktadırlar.Direct marketing provides consumers the opportunity to buy the crops and products they demand directly more fresh and cheaper, while also allows the producers to get higher prices and profits. The aim of the study was to compare the incomes of farms who market their agricultural crops directly on the roadside stands with the based farms who indirectly market their agricultural crops in Samsun province. The main material of the research was the data obtained from the surveys conducted with 31 farms that sell agricultural products directly on the roadside stands in Samsun province using the exact census method, and 31 farms who sell indirectly their agricultural crops.. In this study, the socio-demographic characteristics such as gender, age, education, residence, actual occupation, population, income, social security and organization status and the structural and economic characteristics such as land and animal assets, production, external financing and income states were examined. In the study, t-test was used to compare two groups for parametric variables and Fisher test was used to compare the groups for nonparametric variables. The incomes of the farms market agricultural products directly were higher than the other group. The average age of the householders who marketed their agricultural crops was lower and there were differences in educational levels of them. All farmers who market directly their crops on the roadside stands worked seasonally in their farms, while the farmers who market their crops on the other places worked continuously both in their farms and other works during the year. The average land size in the farms who market their crops on the roadside stands was larger than their counterparts. The farmers preferred direct marketing on the roadside stands because of getting higher revenue, marketing crops without intermediaries, their parents or household members' profession were roadside stand sellers, being their farm was close to the road and they had fruit to sell, that they do not have the qualifications to work in another business. Forty-five percent of the farms market crops directly to get additional income. However, marketing characteristics and channels of agricultural crops of the farm groups, marketing cost, prices and revenues were revealed.