Uluslararası ve Ulusal Mevzuat Kapsamında Ev Hizmetlerinde Çalışanların İş İlişkisi İle Sigortalılıkları

Abstract

Genel olarak hizmetçilik, bakıcılık, şoförlük, aşçılık, çamaşır yıkama, temizlik, yemek ve ütü yapma gibi faaliyetler olarak karşımıza çıkan ev hizmetlerinin günümüzde giderek yaygınlaşan bir hizmet sektörü haline geldiği görülmektedir. Bu bakımdan çalışma hayatının önemli bir bölümünü oluşturan ev hizmetlerine yönelik gerek ülkemizde gerekse dünya genelinde yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu doğrultuda başta Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) 189 sayılı Ev İşçileri İçin İnsana Yakışır İş Hakkında Sözleşmesi ve bu sözleşmenin uygulanmasına yönelik yol gösterici hükümler içeren 201 sayılı Tavsiye Kararı olmak üzere birtakım uluslararası düzenlenmeler yapılmıştır. Ülkemizde ise 4857 sayılı İş Kanunu'nun dördüncü maddesi uyarınca bu Kanunun kapsamı dışında bırakılan ev hizmetleri hakkında, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun genel hizmet sözleşmesine ilişkin hükümleri uygulanmaktadır. Ancak İş Kanunun yedinci maddesi ile ev hizmetlerinde özel istihdam büroları aracılığıyla mesleki anlamda geçici iş ilişkisi kurulmasına da imkân sağlanmıştır. Bununla birlikte son yıllarda özellikle çocuk bakımı ve temizlik gibi işlerde yabancı uyruklu çalışanlarının da yaygın olarak tercih edildiği görülmektedir. Ayrıca en önemli sorunlarından biri örgütlenme olan ev hizmeti çalışanları, günümüzde birtakım sendikal faaliyetlerde de bulunmaktadır. Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı hususunda ise, 6552 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun m.6/f.1 (c) bendi değiştirilmiştir. 5510 sayılı Kanuna eklenen ek 9. madde ve ilgili madde kapsamında sigortalı çalıştırılması hakkında Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından çıkarılan Tebliğ uyarınca da ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılıklarına ilişkin ayrıntılı düzenlemelerde bulunulmuştur.

It is observed that home services, which are generally encountered as activities such as maid service, caring, driving, cooking, washing, cleaning, cooking and ironing have become an increasingly widespread sector. Therefore, there is a need for legal regulations for home services which constitutes a significant part of the business life. In this respect, a number of international regulations have been made; in particular the International Labor Organization's (ILO) Convention on the Decent Work for Domestic Workers No. 189 and Recommendation No. 201 which provides guidance on the implementation of this Convention. According to article 4 of the Labor Law No. 4857 in our country, provisions related to the general service contract of the Turkish Code of Obligations No. 6098 are applied to domestic services excluded from the scope of this Law. However, with the article 7 of the Labor Law, it is also allowed to establish a temporary business relationship in the professional sense through private employment agencies at home services. Nevertheless, in recent years it is seen that foreign nationals are also widely preferred; especially in child care and cleaning activities. Additionally, for the people who work in domestic work, organisation is one of the important problems and today they can also carry out some trade union activities. In the case of the insurance of the domestic workers, with the Law No. 6552, article 6/ section 1 (c) of Social Insurance and General Health Insurance Law No. 5510 has been amended. Detailed regulations have been made concerning the insurance of domestic workers, in accordance with the additional article no. 9 added to the Law No. 5510 and the notification issued by the Social Security Institution for the employment of the insured under the relevant article.