Doğu Karadeniz'deki Doğal Turistik Alanlarda Aşırı Turizm Sorunu: Ayder ve Uzungöl Örnekleri

Abstract

Aşırı turizm, yerel halk ve turistler açısından, bir destinasyonda çok fazla turist olması sebebiyle bölgedeki yaşam kalitesinin düşmesine aynı zamanda turizm deneyiminin azalması anlamına gelmektedir. Turizm sadece görmek, dinlenmek, tanımak ve eğlenmek gibi amaçlarla yapılan bir etkinlik değil aynı zamanda bir ülkeye veya bölgeye turist çekmek için alınan ekonomik, kültürel ve teknik olarak alınan önlemlerin bunlarla birlikte yapılan çalışmaların tümüdür. Bu nedenle turistik büyümenin sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir. Aksi halde, turizm kendi kaynağını yok eden bir sektör olmaktan öteye gidemeyecektir. Yayla alanları, sahip oldukları doğal ve beşeri turistik çekicilikleriyle dikkate değer bir turizm potansiyelini barındırmaktadır. Bu doğrultuda araştırma sahasını; Türkiye'de yaylacılık faaliyetlerinin gerçekleştiği ve çok sayıda yayla alanlarının bulunduğu Doğu Karadeniz bölümü oluşturmaktadır. Doğu Karadeniz birçok yayla alanına ev sahipliği yapması sebebiyle Türkiye'de yayla turizmi için en uygun bölümü oluşturmaktadır. Söz konusu bölgede doğal turistik alanlarda meydana gelen bozulma her geçen gün daha gözle görülür ve hissedilir hale gelmektedir. Bu kapsamda bu araştırmada Uzungöl ve Ayder yaylalarındaki aşırı turizm sorunu üzerinde durulmuştur. Bununla birlikte araştırmanın amacı Uzungöl ve Ayder yaylalarında aşırı turizm kaynaklı doğal/çevresel ve kültürel sorunları belirlemek ve bu sorunlara çözüm önerileri sunmaktır. Bu çalışma nitel araştırma yöntemi ile yapılmış olup destinasyonlar araştırmacı tarafından doğal/çevresel ve kültürel yönleri ile gözlemlenmiş; destinasyonlar eski fotoğraflar ve araştırmacı tarafından çekilen fotoğraflar ile karşılaştırılmıştır. Çalışma alanlarında öncelikle mevcut bölgede yaşayan ve turizm sektöründen istihdam eden insanlarla görüşme gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın amacına uygun olarak ilgili literatür incelenmiş ve görüşme soruları bu doğrultuda hazırlanmıştır. Görüşme formunda sürdürülebilir turizm ve aşırı turizm ile ilgili sorulara yer verilmiştir. Gerekli görüşmeler yapıldıktan sonra çalışma alanlarının fotoğrafları çekilmiştir. Çalışma sonucunda aşırı turizm hareketi ile birlikte ortaya çıkan en önemli sorunun betonlaşma ve atık olduğu görülmüştür. Bununla birlikte bölgedeki turist yoğunluğunun belirli dönemlerde yaşandığı belirlenmiş, bölge kaynaklarının sürdürülebilirliğinin sağlanması için herhangi bir önlem alınmadığı da tespit edilmiştir.

Excessive tourism means a decrease in the quality of life in the region in terms of local people and tourists, as well as a decrease in the tourism experience due to the fact that there are too many tourists in a destination. Tourism is not only an activity for the purposes of seeing, resting, getting to know and having fun, but also all of the economic, cultural and technical measures taken to attract tourists to a country or region and the work done together with them. Therefore, touristic growth needs to be managed in a sustainable way; otherwise, tourism will not go beyond being a sector that destroys its own resources. Plateau areas have a remarkable tourism potential with their natural and human touristic attractions. In this context, the research area is the Eastern Black Sea region, where transhumance activities take place in Turkey and where there are many highland areas. Since the Eastern Black Sea hosts many highland areas, it constitutes the most suitable section for highland tourism in Turkey. The deterioration in natural touristic areas in the mentioned region is becoming more visible and perceptible day by day. In this context, this research focuses on the problem of excesive tourism in Uzungöl and Ayder plateaus. Therefore, the aim of the research is to determine the natural/environmental and cultural problems caused by excessive tourism in Uzungöl and Ayder plateaus and to offer solutions to these problems. This study was conducted with the qualitative research method and the destinations were observed by the researcher with their natural/environmental and cultural aspects, and the destinations were compared with the help of old photographs and the photographs taken by the researcher. In the study areas, interviews were primarily conducted with the people living in the mentioned region and working in the tourism sector. In accordance with the purpose of the research, the relevant literature was examined and interview questions were prepared in this direction. In the interview form, questions about sustainable tourism and excessive tourism were included. After the necessary interviews were made, the photographs of the working areas were taken. As a result of the study, it is found out that the most important problems that emerge with the excessive tourism movement are concretization and waste. Besides, it is stated that the tourist density in the region is experienced in certain periods, and it is determined that no measures have been taken to ensure the sustainability of the region's resources.