Coğrafi Bilgi Sistem Modellemesi ile Çeltik Arazi Uygunluk Sınıflarının Belirlenmesi

Abstract

Türkiye'nin bir çok bölgesi ekolojik yönden çeltik tarımına uygun ve hektardan elde edilen verim, Dünya ortalamasının üzerinde verime sahip olmasına karşın, çeltik üretim miktarı tüketim miktarını hala karşılayamamakta, bu da ülkemizi pirinç ithalatçısı bir ülke konumuna sokmaktadır. Bafra aluviyal delta ovası üzerinde gerçekleştirilen bu çalışmanın amacı, i) Aluviyal araziler üzerinde oluşmuş farklı özelliklere sahip toprakların belirlenmesi, morfometrik esaslara göre sınıflandırılarak haritalarının yapılması ve ii) Çeltik yetiştiriciliği için uygun alanların geliştirilen model yardımıyla belirlenmesidir. Çalışma, Samsun ili Bafra ilçesine bağlı Fener köyü ve yakın çevresini içine alan yaklaşık 1923.3 ha alanda yürütülmüştür. Çalışmada öncelikle CBS programı kullanılarak alana ait 1:25.000 ölçekli detaylı sayısal toprak haritası ve toprak veritabanı oluşturulmuştur. Belirlenen farklı özellikteki topraklar, Toprak Taksonomisine göre Entisol, Inceptisol ve Vertisol; FAO sınıflama sistemine göre ise Regosol, Fluvisol, Gleysol, Cambisol ve Vertisol olarak sınıflandırılmıştır. Toprak haritasından yararlanılarak çalışma alanına ait haritalama birimleri ve seçilen modeller için gerekli parametreler belirlenmiş ve CBS ortamında analiz edilerek, çalışma alanına ait her üç modele göre arazi kalite uygunluk haritaları oluşturulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, alanın yaklaşık 1147.7 ha (% 60) çeltik tarımı için yüksek ve orta derecede uygun olarak belirlenirken, toplam alanın %20'lik kısmı az uygun olarak sınıflandırılmıştır. Ayrıca alanın % 20'si de çeltik tarımına için uygun olmayan alanları oluşturmaktadır.Anahtar Kelimeler: Arazi Uygunluk Değerlendirmesi, CBS, Çeltik TarımıMost part areas of the Turkey have suitable ecological conditions for rice cultivation and although yield taken from per hectare in Turkey is over average rice yield of the world, rice production is not enough for rice consumption. This case brings about importer country in terms of rice consumption. The aims of this study carried out in alluvial soil found on Bafra Deltaic Plain are i-) determination of different soils formed on alluvial lands, classification based on morphometric system and mapping and ii-) determination of suitable lands for rice cultivation using developed model. This study was carried out in Fener village and their near vicinity located at Bafra district of Samsun province. Total study area covers about 1923.3 ha. In this study firstly, detailed soil map scaled 1:25.000 and soil data base were generated using GIS programme. Soils were classified as Entisol, Inceptisol and Vertisol according to Soil Taxonomy and Regosol, Fluvisol, Gleysol, Cambisol and Vertisol based on FAO/ISRIC. Land mapping units and parameters required for models were determined using digital soil map and they were analysed in GIS medium to produce land suitability map. Results indicated that the land highly and moderately suitable for rice cropping covered an area of about 1145 ha (60%) whereas, 20% ha of the total area was classified as low suitability area. In addition, about twenty percent of the study area was unsuitable area for rice cultivation.Key Words: Land Suitability Assessment, Gis, Rice Cultivation