Bazı Bitkisel Kökenli Uçucu Yağların Biyoherbisidal Etkilerinin Araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, farklı yabancı ot türlerinin tohum çimlenmesi ve kök gelişimine bazı bitkisel kökenli uçucu yağların bioherbisidal etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla Samsun yöresinden toplanan Nane (Mentha spicata L. subsp. spicata), defne (Laurus nobilis L.), rezene (Foeniculum vulgare Mill.), kekik (Thymus praecox subps. jankea), kekik (Satureja montana L.), izmir kekiği (Origanum onites L.) ve kişniş (Coriandrum sativum L.) gibi 8 farklı bitkiye ait yaprak ve çiçek materyallerinden elde edilmiş olan uçucu yağlar kullanılmıştır. Elde edilen uçucu yağların bioherbisidal etkileri petri kaplarında kuzu kulağı (Rumex crispus L.), kirpi darı (Sateria glauca L. P.B.), imam pamuğu otu (Abutilon theoprastii (L.) Medik.), arslan dişi (Taraxacum officinale), horoz ibiği (Amaranthus retroflexus L.), yabani havuç (Daucus corata L.), tarla akça çiçeği (Thlaspi arvense L.), tavşan bıyığı (Poa annua L.), sirken (Chenopodium album L.) ve yabani yulaf (Avena sterilis L.), tohumlarına karşı 3 ayrı dozda (2, 5 ve 10-?l/petri ) test edilmiştir. Denemede kullanılan tüm uçucu yağlar test bitkilerine ait tohumların çimlenmesi ve kök gelişimi üzerinde yüksek oranda engelleyici etkide bulunmuşlardır. Uçucu yağların engelleyici etkileri yabancı ot türlerine göre farklılık göstermiştir. M. spicata, O. onites ve S. montana'dan elde edilen uçucu yağlar tohum çimlenmesi ve kök gelişimini en yüksek düzeyde engelleyici etki gösterirken, C. sativum'dan elde edilen uçucu yağın engelleyici etkisi en düşük düzeyde bulunmuştur. P. annua, A. sterilis, A. retroflexus ve T. arvense denemede kullanılan tüm uçucu yağlara daha hassas, R. crispus ise daha dirençli bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Uçucu yağ, Allelopati, Biyoherbisit, Rumex crispus L., Sateria glauca L. P.B., Abutilon theoprastii (L.) Medik, Taraxacum officinale, Amaranthus retroflexus L., Daucus corata L., Thlaspi arvense L., Poa annua L., Chenopodium album L. ve Avena sterilis L.In this study the bioherbicidal effects of plant essential oils on seed germination and root development of different weed species were investigated. Essential oils were extracted from the leaves and flowers of eight different plant species Mentha spicata L. subsp. spicata, Laurus nobilis L., Foeniculum vulgare Mill, Thymus praecox subps. jankea, Satureja montana L., Origanum onites L. and Coriandrum sativum L. collected from Samsun of Turkey. Bioherbicidal activities of essential oils were assayed in three doses (2, 5 ve 10 ?l/petri dish) petri dishes against seeds of Rumex crispus L., Sateria glauca L. P.B., Abutilon theoprastii (L.) Medik, Taraxacum officinale, Amaranthus retroflexus L., Daucus corata L., Thlaspi arvense L., Poa annua L., Chenopodium album L. ve Avena sterilis L. All essential oils used in the experiments were highly phytotoxic on seed germination and seedling growth of weed species. As increasing essential oil concentration the inhibitory effects on seed germinations and seedling growth increased. M. spicata, O. onites and S. montana essential oil possessed the highest inhibitory effect on seed germination and root development, whereas C. sativum essential oils had the least inhibitory effect. Poa annua L.,, Avena sterilis L., Amaranthus retroflexus L. and Thlaspi arvense L. was most suscebtible, and Rumex crispus L. was most resistant to the all essential oils than the other weed species used in this study. Key Words : Essential oil, Allelopathy, Bioherbicide, Rumex crispus L., Sateria glauca L. P.B., Abutilon theoprastii (L.) Medik, Taraxacum officinale, Amaranthus retroflexus L., Daucus corata L., Thlaspi arvense L., Poa annua L., Chenopodium album L. ve Avena sterilis L.