Erişkinlerde Sağlık Okuryazarlığının Geleneksel ve Alternatif Tıp Yöntemleri Tercihlerine Etkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada bir üniversite hastanesi polikliniklerine başvuran erişkinlerde sağlık okuryazarlığının Geleneksel, Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp (GETAT) yöntemleri tercihlerine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırmanın evrenini , Samsun ilinde 01.04.2021-31.05.2021 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi polikliniklerine muayene olmak amacıyla başvuran 18-64 yaşları arasındaki hastalar oluşturdu. Araştırmada 211 kişiye ulaşılması hedeflendi. Hastalara sosyodemografik özellikleri içeren veri formu (23 soru) ve Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (TSOY-32) veri formu (32 soru) uygulandı. Bulgular: Çalışmada 114(%54)'ü kadın, 97(%46)'si erkek toplam 211 kişinin verileri değerlendirildi. Araştırmaya katılan hastaların TSOY-32 ölçek puan ortalaması 37,0±8,13 olarak hesaplanmıştır. Alınan puanlara göre hastaların %36,0'ının yeterli, %31,3'ünün ise mükemmel düzeyde sağlık okuryazarlığına sahip olduğu görüldü. Sorunlu-sınırlı düzeyde olanların sıklığı %24,2 iken, yetersiz düzeyde olanların sıklığı ise %8,5 olarak hesaplandı. Araştırmaya katılan kişilerin %60,3'ü GETAT yöntemlerini duyduğunu, %21,1'i de bu yöntemlerden herhangi birini tercih ettiğini belirtmiştir. TSOY-32 ölçeği ile değerlendirilen sağlık okuryazarlığı indeks puanları karşılaştırıldığında GETAT uygulamaları hakkında bilgi sahibi olanların puan ortalaması 36,9±8,0 iken, GETAT uygulamaları hakkında bilgi sahibi olmayanların puan ortalamasının 33,1±2,6 olduğu görülmüştür. GETAT uygulamalarını tercih edenlerin sağlık okuryazarlığı indeks puan ortalaması 39,5±10,0 iken, tercih etmeyenlerdeki puan ortalamasının 36,4±9,0 olduğu görülmüştür. Ancak her iki durumda da grupların ortalamaları arasında fark istatistiksel olarak anlamlı değildir(p>0,05). Sonuç: GETAT yöntemleri hakkında bilgi sahibi olma ve bu yöntemlerin kullanımı ile sağlık okuryazarlığı düzeyleri arasında fark olmadığı belirlenmiştir. Ancak, GETAT yöntemlerini duyan ve bilen hastaların sağlık okuryazarlık düzeylerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Anahtar Sözcükler: Sağlık okuryazarlığı, Geleneksel, Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp YöntemleriAim: In this study, it was aimed to investigate the effect of health literacy on the preferences of Traditional, Complementary and Alternative Medicine(TCAM) methods in adults who were admitted to a university hospital outpatient clinic. Material and method: The population of this descriptive study consisted of patients aged 18-64 who were admitted to the outpatient clinics of Ondokuz Mayıs University Medical Faculty Hospital between 01.04.2021 and 31.05.2021 in Samsun. The aim of the study was to reach 211 people. A data form containing sociodemographic characteristics (23 questions) and a Turkish Health Literacy Scale (THLC-32) form (32 questions) were applied to the patients. Results: In the study, the data of 211 people, 114 (54%) women and 97 (46%) men, were evaluated. The mean THLC-32 Scale index score of the patients participating in the study was calculated as 37.0±8.13. According to the scores obtained, it was seen that 36% of the patients had sufficient level of health literacy and 31.3 % had an excellent level of health literacy. While the frequency of those with problematiclimited level was 24.2%, the frequency of those with an inadequate level was calculated as 8.5%. 60.3% of the people who participated in the study stated that they had heard of TCAM methods, and 21.1% preferred any of these methods. When the health literacy index scores evaluated with the THLC-32 scale were compared, it was seen that the mean score of those who had knowledge about TCAM applications was 36.9±8.0, while the average score of those who did not know about TCAM applications was 33.1±2.6. While the health literacy index score average of those who preferred TCAM applications was 39.5±10.0 it was seen that the average score of those who did not prefer it was 36.4±9.0.However, in both cases, the difference between the means of the groups was not statistically significant(p>0.05) Conclusions: It has been determined that there is no difference between having knowledge about TCAM methods and using them and health literacy levels. However, it was determined that the health literacy levels of the patients who heard and knew about TCAM methods were higher. Key words: Health literacy, Traditional, Complementary and Alternative Medicine Methods