Samsun İli Arazi Kullanımı/Örtüsünün Mekânsal-Zamansal Değişimlerinin Fraktal Analiz Kullanılarak Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, mekânsal analizler için giderek artan bir ilgi ve öneme sahip olan ve bu kapsamda Coğrafi Bilgi Sistemlerine (CBS) entegre edilen fraktalanaliz konusuna odaklanılmış, Samsun ilinin arazi kullanımı/örtüsündeki mekânsal-zamansal değişimler, CBS ve fraktal analizin entegrasyonuyla belirlenmiştir. 1990 ve 2012 yılları için CORINE 2. düzey arazi kullanımı/örtüsü sınıfları kullanılarak Samsun ilinin arazi kullanımı/örtüsü sınıflarının mekânsal dağılımı ve deseni belirlenmiş, 1990-2012 periyodunda yaşanan değişimler irdelenmiştir. Fraktal analiz kapsamında; kutu sayma yöntemiyle fraktal boyut, kayan kutular algoritmasıyla lakünarite indeksi hesaplanmıştır. 1990-2012 periyodunda CORINE 2. düzeyde yer alan 15 sınıfın 2’sinde hem fraktal boyut hem de lakünarite indeksi artarken, 1 sınıfta fraktal boyut ve lakünarite indeksi aynı anda azalmıştır. 4 sınıfta fraktal boyut artarken lakünarite indeksi azalmış, 8 sınıfta fraktal boyut azalırken lakünarite indeksi artmıştır. Sonuçlar, alan ve mekânsal dağılımların yanı sıra parçalanma/kompaktlaşma ve heterojenlik/homojenlik derecesinin analiziyle mekânsal desen özelliklerinin irdelenmesinin, antropojenik etkilerin çevresel sonuçlarının izlenmesi ve değerlendirilmesi açısından önemli bilgiler sunduğunu ortaya koymuştur.