Öğretmenlerin Öz-Yeterlikleri ile Denetime Yönelik Tutumları Arasındaki İlişki

Abstract

Öz-yeterlik, bireyin amaçlamış olduğu performansa ulaşmasında kendi farkındalığında olması, başarısına yönelik oluşturduğu bireysel yargısıdır. Denetim, öğretimi geliştirmek ve öğrenci başarısını artırmak amacıyla öğretmeni eğitim zeminine katma sürecidir. Denetime ilişkin tutum ise denetlenen kişinin geçirmiş olduğu denetim sonrasında, denetim sürecine ve deneticiye yönelik oluşturduğu tepki ve sonraki davranışlarını da belirleyecek olan bir unsurdur. Bu araştırma, öğretmenlerin öz-yeterlikleri ile denetime yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Samsun ilinin farklı ilçelerinde görev yapan 2316 öğretmen; örneklemini ise, evrenden tesadüfi örnekleme yoluyla seçilen 747 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Schmitz ve Schwarzer (2000) tarafından geliştirilen ve Yılmaz, Köseoğlu, Gerçek ve Soran (2004) tarafından Türkçeye uyarlanan “Öğretmen Öz-yeterlik Ölçeği” ile Gündüz, Elma ve Aslan (2018) tarafından geliştirilen “Denetime İlişkin Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde aritmetik ortalama, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı ve çoklu doğrusal regresyon teknikleri kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucuna göre, öğretmenlerin öz-yeterlikleri yüksek düzeyde bulunurken, denetime ilişkin tutumları ise orta düzeyde bulunmuştur. Öğretmenlerin öz-yeterlikleri arasında öğrenim durumu ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı fark meydana gelmezken; cinsiyet, mesleki kıdem, branş ve okul türü değişkenlerine göre anlamlı fark meydana gelmiştir. Öğretmenlerin denetime yönelik tutumları arasında medeni durum, branş türü ve okul türü değişkenlerine göre anlamlı fark oluşmazken; cinsiyet, öğrenim durumu ve mesleki kıdem değişkenlerine göre anlamlı fark meydana gelmiştir. Öğretmenlerin öz-yeterlikleri ile denetime yönelik tutumları arasında pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca öğretmenlerin öz-yeterliklerinin, öğretmenlerin denetime yönelik tutumlarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.