Samsun Pelitköy Eğitim Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı 65 Yaş ve Üzeri Hastaların Yaşlı İstismarı Açısından Değerlendirilmesi

Abstract

AMAÇ: Bu çalışmada Samsun Pelitköy Eğitim Aile Sağlığı Merkezine kayıtlı 65 yaş ve üzeri hastaların yaşlı istismarı açısından değerlendirilmesi, sosyodemografik değişkenler ile incelenmesini ve önleme konusunda bilgi edinilmesi hedeflenmiştir. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmamız kesitsel, tanımlayıcı, açık kontrolsüz tipte bir anket çalışmasıdır. Samsun Pelitköy Eğitim Aile Sağlığı Merkezine kayıtlı 65 yaş ve üzeri hastalar çalışma hakkında bilgilendirilip, çalışmaya katılmayı kabul eden kişiler ile yüz yüze veri toplama formu uygulanmıştır. Çalışmaya 200 hasta katılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 21.0 kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi tüm testler için p<0,05 olarak kabul edilmiştir. BULGULAR: Bilişsel fonksiyonu yerinde, fiziksel yetilere sahip, antidepresan ve psikotik ilaç kullanmayan hastalar ile yapılmış bu çalışmada istismar oranı %5 olduğu sonucuna ulaşıldı. Yaş arttıkça istismar daha fazla görülmüştür(p<0,05). Öğrenim seviyesi yükseldikçe yaşlı istismarı görülme oranı azalmaktadır. Yaşlı istismar ve ihmali evli olmayanlarda, bakıcı yardımı alanlarda, bakıcısı ile yaşayanlarda, günlük işlerini yapamayanlarda, mali işlerini yerine getiremeyenlerde, sosyal aktiviteleri yapamayanlarda, genel sağlık durumu kötü olanlarda daha yüksek bulunmuştur(p<0,05). SONUÇ: Yaşlı istismarı ve ihmali toplumda oldukça yaygındır. İstismar ve ihmal yaşlı kişinin sosyodemografik yapısına göre değişkenlik göstermektedir. Yaşlı hak ve özgürlüklerinin geliştirilmesi yaşlı kişileri hedefleyecek hizmetlerin geliştirilmesi ve çoğaltılması gerekmektedir. Yaşlı kişiler, toplumda insan kaynaklarının önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Bu sebeple sağlık, eğitim kurumları, medya ve halkın bu konuda farkındalığını artırmaya yönelik hizmetler planlanmalıdır. Yaşlı istismar ve ihmali belirtileri gösteren kişilere kapsamlı bir değerlendirme yapılması öngörülmelidir. Aile hekiminin kapsamlı geriatrik değerlendirme için yeterli bilgi ve donanıma sahip olması gerekmektedir. İhmal ve istismarın tespit edilmesi durumunda bildirim yapılmalı sonrasında tanı, tedavi, rehabilitasyon ve destekleyici hizmetler ile kurumlarla işbirliği içerisinde olunmalıdır. Anahtar kelimeler: yaşlı istismarı, ihmal, aile hekimi, hizmetAIM: In this study, it was aimed to evaluate the patients aged 65 and over registered in Samsun Pelitköy Education Family Health Center in terms of elder abuse, to examine them with sociodemographic variables and to obtain information about prevention. MATERIALS AND METHODS: Our study is a cross-sectional, descriptive, open uncontrolled type survey study. Patients aged 65 and over registered in Samsun Pelitköy Education Family Health Center were informed about the study, and a face-to-face data collection form was applied to those who agreed to participate in the study. There are 200 participants. When analyzing the data, SPSS program was used. It is accepted that p-value is less than 0,05 for all the tests used. RESULTS: In this study, which was conducted with patients with good cognitive function, physical abilities, and not using antidepressants and psychotic drugs, it was concluded that the abuse rate was 5%. As the age increased, abuse was more common (p<0.05). As the education level increases, the incidence of elder abuse decreases. Elderly abuse and neglect were found to be higher in unmarried people, those who received caregiver assistance, those who lived with their caregivers, those who could not do their daily work, those who could not fulfill their financial affairs, those who could not do social activities, and those who had poor general health status (p<0.05). CONCLUSION: Elder abuse and neglect is very common in society. Abuse and neglect vary according to the sociodemographic structure of the elderly person. It is necessary to improve the rights and freedoms of the elderly, to develop and increase the services targeting the elderly. Elderly people constitute an important part of human resources in society. For this reason, services should be planned to increase the awareness of health, educational institutions, media and the public on this issue. A comprehensive assessment should be envisaged for people who show signs of elder abuse and neglect. The family physician should have sufficient knowledge and equipment for comprehensive geriatric evaluation. In case of detection of neglect and abuse, notification should be made and then cooperation should be made with institutions with diagnosis, treatment, rehabilitation and supportive services. Key words: elder abuse, neglect, family doctor, service