Ahterî-i Kebîr ve Sözlükbilim Açısından Değeri

Abstract

Ahterî-i Kebîr ve Sözlükbilim Açısından Değeri isimli çalışmamız giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde sözlük ve sözlükbilim kavramları, sözlük türleri, sözlüklerin yazılış sebepleri ve sözlük hazırlanırken uyulması gereken ilkeler açıklanmıştır. Çalışma konumuzun Arapça-Türkçe bir sözlük olması nedeniyle Araplarda sözlükçülük tarihi ve sözlükçülük ekolleri hakkında kısa bilgiler verilmiştir.Birinci bölümde Ahterî-i Kebîr?in yazarının hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş, ardından çalışma konumuz olan eser, genel özellikleriyle tanıtılarak önemi hakkında bilgi verilmiştir.Çalışmamızın omurgasını oluşturan ikinci bölümde Ahterî-i Kebîr'in, yöntem ve planı, şekil yapısı ve semantik yapısı sözlükbilimin verileri ışığında değerlendirilmiş, müellifin kelimeleri açıklarken kullandığı örnek cümleler, eş ve zıt anlamlı kelimeler, atasözleri ve deyimler tahlil edilmiştir. Madde başı kelimelerin kökenine dair verilen bilgiler incelenmiş, sözlükte madde başı olarak ele alınan bitki ve hayvan adları, özel isimler ve bilimsel terimler tahlil edilmiş, son olarak eserin kusurları hakkında tespitler ortaya konmuştur. Anahtar Kelimeler: Sözlük, Sözlükbilim, Sözlükçülük, Ahterî-i Kebîr, Muslihuddin Mustafa AhterîMy thesis, Ahterî-i Kebîr and its Value in Terms of Lexicography?, is consist of three sections: An introduction and two main chapters.In the introduction, I explained the concepts of dictionary and lexicography, sort of dictionaries, writing causes of dictionaries and rules that should be kept when preparing a dictionary. Because of the fact that the subject is an Arabic-Turkish dictionary, I inform briefly about history of lexicography in Arabic literature and schools of lexicography.In first chapter, I have endeavoured to inform about the life and works of the author of the Ahterî-i Kebîr. After that, I have provided information on introducing the Ahterî-i Kebîr generally and its importance. In the second chapter that forms the basis of the thesis, I assessed the method, plan, style and semantic structure of Ahterî-i Kebîr in the light of lexicography. Sample sentences, synonyms-antonyms, proverbs and idioms, which he used when he explained the words are analyzed. The information about origin of the words that take part in dictionary entry have been examined. Names of plants and animals, specific names and scientific terminology the author used as a dictionary entry have been analyzed. Finally, some determinations about Ahterî-i Kebîr?s defects have been put forward. Key words : Dictionary, Lexicography, Ahterî-i Kebîr, Muslihuddin Mustafa Ahterî