Kronik Viral Hepatit Hastalıklarında Alternatif Tıbbi Ürünlerin Kullanım Sıklığı

Abstract

KRONİK VİRAL HEPATİT HASTALIKLARINDA ALTERNATİF TIBBİ ÜRÜNLERİN KULLANIM SIKLIĞI GİRİŞ Günümüzde bilim ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak hastalıkların tanı ve tedavisinde kanıta dayalı sağlanan gelişmeler sayesinde insan ömrü uzamakta ve bu nedenle toplumda kronik hastalığa sahip bireylerin sayısı giderek artmaktadır. Bitkisel ilaçlarla ilgili bilimsel araştırmaların yetersizliği, bu konuda uygun olmayan ve yasal yönetmeliklerdeki eksiklikler, kontrol mekanizmalarının tam olarak işlememesi, yeterli ve doğru bilgilendirmenin olmaması, sözlü, görsel ve yazılı basın yayın organları tarafından yapılan yayınların da etkisiyle bitkisel ilaç kullanımını, halk sağlığı açısından önemli bir sorun haline getirmiştir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)?nün 2000 yılındaki raporuna göre Avrupa, Avustralya ve Kuzey Amerika?da yaşayan insanların %50?sinin tamamlayıcı ve alternatif tıp (TAT) yöntemlerinden birini kullandığını belirtmektedir. DSÖ?nün insanların %80?inin doğal tedaviye inandığını açıklaması bu popüleritenin iyi bir göstergesidir. Yine aynı kurumun verilerine göre bu yöntemler içinde de en çok kullanılan bitkisel ilaçlardır. Çalışmamızın amacı polikliniğimize başvuran kronik viral hepatit hastalarının demografik özelliklerini, tedavi amacıyla ne tür ürünler kullandıklarını, kullanılan alternatif tıbbi ürünlerin kullanım sıklığını, süresini, bu ürünlere erişimdeki bilgi kaynaklarını, doktorlarına bu konuda bilgi verip vermediklerini kesitsel olarak araştırmaktır. GEREÇ VE YÖNTEM Araştırma, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları polikliniğine kronik viral hepatit tanısıyla başvuran hastalarda 01 Nisan 2012 ? 30 Eylül 20112 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmaya medikal tedavi alan, medikal tedavisi sonlandırılan, medikal tedaviye yanıtsız olan ve herhangi bir antiviral verilmeden takip edilen kronik viral hepatit B ve C hastaları alınmıştır. Hastalarla ilgili olarak veri toplanmasında 26 sorudanoluşan bir anket formu kullanılmıştır. Veriler hastalarla yüz yüze görüşme yoluyla elde edilmiştir. Windows ortamında SPSS 15.0 istatistiksel paket programı kullanılmıştır. BULGULAR Çalışmaya alınan 200 hastanın % 54?ü erkekti. Hastaların % 75?i kronik hepatit B (KHB) ,%25?i kronik hepatit C (KHC) hastaları oluşturmaktadır Çalışmamızda tamamlayıcı ve alternatif tıbbi ürün kullanım oranını %26 (52/200) olarak saptadık. En sık kullanılan alternatif tıbbi ürünler sırasıyla enginar %44.2, bal %28.8 , maydanoz %15.4 özütü idi. Alternatif tıbbi ürün kullanan hastaların eğitim düzeylerine bakıldığında,eğitim düzeyi ilkokul mezunu hastalarda bu oran %42,3(22/52), eğitim düzeyi (ortaokul-lisemezunu) hastalarda %32,6(17/52), eğitim düzeyi (yüksek okul mezunu) %17,3, okur-yazarlığı olmayan hastalarda bu oran %7,7 (4/52) olarak tespit edildi. Eğitim düzeyi ile alternatif tıbbi ürün kullanma arasında anlamlı bir fark tespit edilmedi. Hastaların %46,2?si (24/52) kullandığı bitkisel ürün hakkında doktoruna bilgi vermediklerini belirtirken, %53,8?si (28/52) kendisini takip eden ve tedavisini planlayan doktorunu bilgilendirdiği ifade etmiştir. Tamamlayıcı ve alternatif ürün kullanan hastaların %75?i (39/52 hasta) konvansiyonel tıp dışı alternatif tıbbi ürünlerle tedaviye inandıklarını belirtmişlerdir. Hastaların büyük bir kısmı kullandığı bu ürünler hakkında bilgi kaynağını; televizyon-radyo %34,6(18/52) , internet %34,6 (18/52) olarak belirtmiştir. Ayrıca tamamlayıcı ve alternatif tıbbi ürün kaynağı olarak; benzer hastaların önerileri, komşu, akraba, arkadaş vb (%30,8) olarak saptandı. Bu ürünleri kullanan hastaların %67,3 (35/52) araştırmayı kendisi yaparken % 32,7?sini(17/52) hasta akraba veya arkadaşları araştırmış. SONUÇ Kronik hastalıklarda alternatif tıbbi ürünlerin kullanımı önemli bir toplum sağlığı sorunudur. Alternatif tıbbi ürünleri kullanan hastaların bu konuda doktorlarına bilgi vermemesi, bu ürünlerin ve karışımlarının denetimsiz şekilde satışının yapılması, özellikle yazılı ve görsel basında konunun uzmanı olmayan kişiler tarafından bilimsellikten uzak çıkar amaçlı yayınlar yapılması bu sorunu daha da karmaşık hale getirmektedir. Toplumun doğru şekilde yönlendirilmesi için Sağlık Bakanlığı, doktorlar ve medyaya önemli görevler düşmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Kronik viral hepatit hastalıklarında alternatif tıbbi ürünler, toplum sağlığıFREQUENCY OF ALTERNATIVE MEDICAL PRODUCTS IN CHRONIC VIRAL HEPATITIS DISEASES Introduction Nowadays, human life is prolonged and individuals with chronic disease are increased due to developments in science and technology and evidence-based developments in the diagnosis and treatment of diseases. the use of herbal medicine, has become a major problem for public health due to the lack of scientific research, legal regulations, control mechanism and the lack of accurate and adequate disclosure on herbal drugs and the effects of verbal, visual, written publications by broadcasting organizations. According to the report of The World Health Organization (WHO) in 2000, it was reported that 50 % of individuals in Europe, Australia and The North America were referred to use a one method of the complementary and alternative medicine (CAM). The explanation of WHO about 80 % of individuals believe natural treatment is a good indicator of its popularity. According to data from the same institute, one of the most widely used method is herbal medicine. The aim of this study is to investigate the cross-sectional data from the patients admitted to our department with chronic viral hepatitis about demographic characteristics, what kind of products they use for the treatment, the frequency, time of alternative medical products and access to information sources for these products and whether they talk about thsi subject with their doctors. Materials and Methods The study was conducted with the patients admitted to infection diseases clinic in Medical Faculty of Ondokuz Mayıs University with diagnosis of chronic viral hepatitis between dates of April 1-September 2012. Patients receiving a medical treatment, after treatment, unresponsive to medical treatment or without any antiviral therapy with chronic viral hepatitis B and C were taken to the study. 200 consecutive patients were enrolled in the study; a questionnaire consisting of 26 questions about patients was used as a data collection form. Data were collected through face to face interview. SPSS 15.0 statistical package of Windows was used. Results Of 200 patients included the study, 46% of women, 54% were male. 75% of patients were with chronic hepatitis B (CHB), (59.5% HBeAg positive or negative chronic hepatitis B, 15.5% Inactive hepatitis B), 25% were with chronic hepatitis C (CHC). It was found that the rate of use of complementary and alternative medical products was 26% (52/200) in our study. The most commonly used alternative medical products, respectively, artichokes, honey, parsley extract. When analyzed the education level; patients graduated from primary school were 42.3% of patients (22/52), with moderate level of education (high school) were 32.6% of patients (17/52), patients with higher levels of education (high school graduate) 17.3% and patients without literacy were 7.7% (4/52), respectively. It was reported that patients giving information to their doctor about alternative therapy were 46.2% (24/52), the other group that were planned their treatment with a doctor were 53.8% (28/52). 75% of patients receiving complementary and alternative products (39/52 patients) explained that they believed the non-conventional medicine with alternative therapy medical products. It was indicated that the information source of products were television, radio, the Internet by 69.2%of patients (36/52). In addition, as a source of complementary and alternative medical products; the recommendation of similar patients neighbors, relatives, friends, etc. (30.8%), respectively. While 67.3% of patients (35/52) investigated these products themselves; relatives or colleagues of 32.7% (17/52) of patients. Conclusion The use of alternative medical products for chronic diseases is an important public health problem. This situation becomes even more complex due to patients receiving alternative medical products did not give information to their doctors about this subject and the selling uncontrolled these products and mixtures and unscientific publications especially from unspecialized people in the written and visual media. Department of Health, doctors and the media play an important role for properly directing of community. Keywords: chronic viral hepatitis, alternative medical products, public health.