Latent Sınıflama Modeli ile Uzunlamasına Verilerin Analizi ve Bir Uygulama

Abstract

IV UZUNLAMASINA VERİLER İÇİN LATENT SINIFLAMA MODELİ VE BİR UYGULAMA ÖZET Latent sınıflama modeli günümüzde sağlık, psikoloji, biyoloji ve sosyoloji gibi alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu sınıflama modeli kullanılarak ilgilenilen kitle incelenmekte ve sınıflanmaktadır. Kullanılan veri uzunlamasına ise bu latent sınıflama modeli kullanılarak denek üzerinde zaman içerisindeki değişim incelenebilmededir. Bu yüzden bu modeller kamuoyu araştırmalarında ve günlük hayatta sıkça kullanılmaktadır. Bu çalışmada ilk olarak latent sınıflama modeli hakkında genel bir bilgi verilmiştir. Ayrıca uzunlamasına veriler tanımlanmış, benzer çalışmalardan farklılıkları ortaya konmuş ve literatür çalışması verilmiştir. İkinci bölümde iki sınıflı modelin gelişimi hakkında genel bir görüş özetlenmiştir. Burada ilk olarak iki sınıflı model için parametreler tahmin edilmiş ve model tanımlanmıştır. Çözüm elde etme yönteminde ayrıntıları ile açıklanan uygulanabilir şartlar altında ikiden daha fazla grup için çözüm gösterilmiştir. Daha sonra yardımcı olasılıklar tam olarak bilinmediğinde latent parametrelerin tahmini problemine uygun çözüm bulunmaya çalışılmıştır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda /»sınıf ve »grup için latent sınıflama modeli genelleştirilmiştir. Uygulama aşamasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesindeki 127 hastanın MR ve bilgisayar tomografisi çekimleri sırasında hastaları sakinleştirmek amacıyla 4 farklı ilaç uygulandıktan sonra başlangıç anında, 15. dakikada, 30. dakikada, 60. dakikada ve 90. dakikada olmak üzere hastalara ait sedasyon seviyelerinin 5 kez Ramsey ölçeklemesine göre ölçülmesiyle elde edilen verilerdir. Elde edilen bu uzunlamasına veri için 5 farklı latent sınıflama modeli oluşturulmuştur. Anahtar Kelimeler: Uzunlamasına veri, Latent sınıflama modeli, Sedasyon

LATENT CLASS MODEL FOR LONGITUDINAL DATA AND AN APPLICATION ABSTRACT In modern word, Latent Class Model is common used in areas such as health, psychology, biology and sociology. The population of interest is examined in detail and classified using this model. If the data used in studies is longitudinal behaviours of the individual over time are examined using the latent class model. So these models can be used in surveys and public life. In this study, firstly the General knowledge of Latent Class Model was presented. Also longitudinal data was defined and distinguish from the similar studies and literature of interest was given. In second section, the basics of the Latent Models with two classes were summarized. Parameters in this model were estimated. Then the model was constructed. Under the applicable conditions mentioned in this study in detail, the solution for models, which have more than two groups, was shown. Later the appropriate solution for estimation of latent parameters since manifest probabilities is not known. The latent model for m and n classes we generalized using information obtained. In application 127 children who received MRI and CT were included in this study for different drugs were using for sedation. Sedation levels were maintained in the range of Ramsey scales from 1 to 5 each 15 minutes (0-9001 minutes). Five different latent class models were constructed for this longitudinal data. Key words: Longitudinal data, Latent class model, sedation