Jersey Sığırlarında Süt İnsülin Benzeri Büyüme Faktörü-ı (IGF-ı) Konsantrasyonu İle Doğrusal Puanlama Özellikleri, Süt Somatik Hücre Sayısı ve Verim Özellikleri Arasındaki İlişkiler

Abstract

Bu araştırma Samsun ili Karaköy Tarım İşletmesi'nde bulunan 166 baş Jersey ineğinde süt insülin benzeri büyüme faktörü-I (IGF-I) konsantrasyonu ile vücut kondüsyon puanı (VKP), meme özellikleri, süt somatik hücre sayısı (SHS), süt ve döl verim özellikleri arasındaki ilişkilerin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla laktasyonun 70±14, 140±14 ve 210±14. günlerinde ineklerden süt örnekleri alınmış ve VKP için 1-5, meme özellikleri için 1-9 arası puanlar verilmiştir. IGF-I analizinde enzyme-linked immuno sorbent assay (ELISA), SHS analizinde direkt mikroskop sayım metodu kullanılmıştır.Laktasyon dönemlerinin IGF-I, VKP ve test günü süt verimi (TGSV) üzerine etkisi P<0.001, logaritmik SHS (logSHS) üzerine P=0.013 düzeyinde önemli, meme özellikleri üzerine ise önemsiz bulunmuştur. Laktasyon sırasının VKP (P=0.006), TGSV (P=0.002) ve meme merkez bağı (MMB) hariç tüm meme özellikleri üzerine etkisi önemli bulunurken, IGF-I ve logSHS üzerine ise önemsizdir. Örnek alma mevsiminin IGF-I ve TGSV üzerine olan etkisi önemli (P<0.001), logSHS üzerine önemsiz bulunmuştur. Bununla birlikte puanlama mevsiminin VKP ve meme özellikleri üzerine olan etkisi ise önemsiz belirlenmiştir. Döl verim özelliklerinden ilkine tohumlama yaşı (İTY) P=0.008, süt verim özelliklerinden ise günlük ortalama süt verimi (GOSV) P=0.027, laktasyon süt verimi (LSV) P=0.048 ve 305 gün süt verimi (305 GSV) değerleri P=0.030 düzeylerinde laktasyon sırası gruplarında bağlı olarak birbirinden farklı bulunmuştur. IGF-I'in VKP (P=0.049), buzağılama ile ilk tohumlama arası süre (BİTAS) (0.041), buzağılama aralığı (BA) (0.042) ve kuruda kalma süresi (KKS) (0.030) üzerine etkisi önemli bulunmuştur. IGF-I ile meme özelliklerinden ön meme bağlantısı (ÖMB) ve MMB (0.105 ve -0.099), VKP ile meme başı uzunluğu (MBU), meme derinliği (MD) ve arka meme yüksekliği (AMY) (0.092, -0.105 ve -0.147), logSHS ile AMY ve MMB (-0.075 ve -0.144) arasında istatistiki olarak önemli düzeyde ilişkiler belirlenmiştir. TGSV ile meme başı yerleşimi (MBY) hariç tüm özellikler ile pozitif veya negatif yönde ve önemli korelasyonlar tespit edilmiştir. IGF-I ve VKP arasında (0.071), VKP ile TGSV arasında (-0.262), logSHS ile TGSV arasında ise (-0.116) önemli korelasyonlar tespit edilmiştir. Ortalama IGF-I ile döl verim özelliklerinden BİTAS ve BA arasında -0.184 ve -0.183, süt verim özelliklerinden laktasyon süresi (LS) ile -0.155 düzeyinde önemli korelasyonlar bulunmuş olup, süt IGF-I konsantrasyonu yüksek olan ineklerde BİTAS, BA ve LS'nin daha kısa belirlenmiştir.Sonuç olarak, bu çalışma süt IGF-I konsantrasyonunun ineklerin beslenme durumları ile döl verim özelliklerinin belirlenmesinde bir parametre olarak kullanılabileceğini göstermektedir.Anahtar Kelimeler: İnsülin Benzeri Büyüme Faktörü-I; Vücut Kondüsyon Puanı; Somatik Hücre Sayısı; Meme Özellikleri; Süt Verimi; Döl Verimi; Jersey.

This research was carried out to investigate the relationships among milk insülin-like growth factor-I (IGF-I) consantration and body condition score (BCS), udder traits, milk somatic cell count (SCC), and milk yield and reproduction characteristics of 166 Jersey cows raised at Karaköy State Farm, Samsun. For this aim, milk samples were taken from the cows on 70±14, 140±14 ve 210±14 days of lactation, and a 1-5 score scale was used for BCS and a 1-9 scale was used for udder traits. Enzyme-linked immuno sorbent assay (ELISA) method was applied for IGF-I analyses and direct microscopy was used for SCC analyses.Effect of stage of lactation was significant at P<0.001 level on IGF-I, BCS and test day milk yield (TDMY), and at P=0.013 level on logaritmic SCC (logSCC), but not significant on udder traits. Effect of parity was significant on BCS (P=0.006), TDMY (P=0.002) and udder traits except for udder suspensory ligament (USL), but not significant on IGF-I and logSCC. Effects of sampling season on IGF-I and TDMY were significant (P<0.001), but not significant on logSCC. However, effect of scoring season on BCS and udder traits was found as insignificant. Of reproduction traits, first insemination age (FIA) P=0.008, and of milk yield characteristics; daily milk yield (DMY) P=0.027, lactation milk yield (LMY) at P=0.048 and 305 days milk yield (305dMY) at P=0.030 levels were found statiscally different in each parity groups. Effects of IGF-I on BCS (P=0.049), interval calving to first service (ICFS) (0.041), calving interval (CL) (0.042) and dry period (DP) (0.030) were found to be significant. Statiscally significant relationships were determined between IGF-I and fore udder attchment (FUA) and USL (0.105 and 0.099), BCS and teat lenght (TL), udder depth (UD) and rear udder height (RUH) (0.092, -0.105 and -0.147), and logSCC and RUH and FUA (-0.075 and -0.144). Also, positively or negatively and significant correlations were determined between TDMY and all udder traits except teat placement (TP). Significant correlations were estimated between IGF-I and BCS (0.071), BCS and TDMY (-0.262), logSCC and TDMY (-0.116). Significant correlations were also determined between mean IGF-I and ICFS (-0.184), CL (-0.183) or lactation lenght (LL) (-0.155), ICFS, CL and LL were found to be shorter in cows with higher IGF-I.As the result, this study shows that milk IGF-I consantration may be used as a parameter for detection of the nutritional status and reproduction characteristics of dairy cows.