Nonkritik Koroner Arter Darlığı Olan Hastalarda Fragmente Qrs Varlığının Diyastolik Parametrelerle İlişkisi

Abstract

Amaç: Yapılan çalışmalarda, elektrokardiyografideki (EKG) fragmente QRS'in (fQRS) bölgesel miyokardiyal skar ile ilişkisi gösterilmiştir. Tıkayıcı koroner arter hastalıkları sonrası sistolik fonksiyonları etkilenmiş hastalarda, miyokardiyal infarkt ve belirgin fibrotik skar dokusu alanının fragmente QRS ile ilişkili olduğu çalışmalarla desteklenmiştir. Bu çalışmada; kardiyak diyastolik disfonksiyon yapan risk faktörlerini büyük ölçüde dışlayarak, normal sistolik fonksiyonlu, koroner anjiografik olarak ispatlanmış nonkritik darlıkları olan koroner arter hastalarının, istirahat yüzey EKG'sinde saptanan fragmente QRS varlığının, diyastolik parametreler üzerine olan etkisini konvansiyonel Doppler ve doku Doppler yöntemlerini kullanarak araştırmayı amaçladık.Metod: Çalışmaya, anjinal yakınmaları olan ve koroner arter hastalığı ön tanısı ile elektif şartlarda koroner anjiografisine karar verilen, treadmill testi / miyokardiyal perfüzyon sintigrafisi ile koroner iskemi ayırt edilemeyen hastalar veya nonkoroner sebepler yüzünden (aort anevrizması, periferik arter hastalığı cerrahisi öncesi) koroner anjiografisi yapılmış, anjiografik olarak lezyonun damar çapına oranı % 50'nin altında veya alan olarak %70 `in altında belirgin iskemi yapmayan nonkritik darlıklı koroner arter hastalığı olan, normal sistolik fonksiyonlu, yüzey EKG' sinde f-QRS saptanan 60 hasta ve benzer demografik özelliklere sahip yüzey EKG'sinde f-QRS olmayan 40 kontrol hastası dahil edildi. İki grup arasında konvansiyonel Doppler ve doku Doppler yöntemleri kullanılarak diyastolik parametreler karşılaştırıldı. Fragmente QRS; majör koroner arter bölgesine uyan, birbirine bitişik en az iki derivasyonda ikinci bir R dalgasının (R') varlığı, R ya da S dalgasının çentikleşmesi ya da R dalgasının fragmentasyonu (birden fazla R') olarak tanımlandı. Miyokart enfarktüsü hikayesi, EKG'de patolojik Q dalgası veya tipik dal bloğu ya da inkomplet sağ dal bloğu, pace ritmi olan hastalar çalışmadan dışlandı. İstatistiksel analiz Ki-kare testi, Student t-testi ve normal dağılıma uyan verilerde Kolmogorov ?Smirnov Testi, normal dağılıma uymayan verilerin karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi kullanıldı.Bulgular: Konvansiyonel ekokardiyografiye göre, bölgesel doku Doppler parametrelerinde kontrol grubuna göre f-QRS saptanan hasta grubunda belirgin farklılıklar izlendi. Doku Doppler ekokardiyografi parametrelerinden Em (doku Doppler erken diastolik hız) ve Em/Am (erken ve geç diastolik hızlar oranı) oranları kontrol grubuna göreEKG'de f-QRS saptanan hasta grubunda daha düşük bulundu (p<0,05).Sonuç: Çalışmamızın sonuçlarına göre yüzey EKG'sinde f-QRS varlığında, sol ventrikül diyastolik fonksiyonu hem bölgesel hem de global olarak bozulmakta ve bu bozulma doku düzeyinde daha belirgindir. Sonuç olarak EKG'de fragmente QRS varlığı diyastolik disfonksiyonun erken bir prediktörü olabilir.Anahtar kelimeler: Fragmente QRS, Koroner arter hastalığı, Diyastolik disfonksiyon, Ekokardiyografi

Aim: In the previous studies, fragmented QRS (f-QRS) in electrocardiography (ECG)has been shown to be associated with regional myocardial scar. In the patients withabnormal systolic function after occlusive coronary artery diseases, the studies haverevealed that the myocardial infarct and marked fibrotic scar tissue area is associated withfragmented QRS. Excluding most of the risk factors for cardiac diastolic dysfunction, inthis study we sought to evaluate the effect of fragmented QRS on diastolic parametersusing the methods of conventional Doppler and tissue Doppler in the patients with normalsystolic function who have noncritical stenosis demonstrated in the coronary angiography.Method: In this study, 60 patients with f-QRS in the surface ECG with theprediagnosis of coronary artery disease who have several indications such as ischemicsigns in treadmill test / myocardial perfusion scintigraphy with anginal symptoms ornoncoronary causes (before aortic aneurysm, peripheral arterial disease surgery) forcoronary angiography to be performed, with normal systolic function who have noncriticalstenosis with the ratio of lesion diameter to vessel diameter < %50 and lesion area tovessel area < %70; and 40 control patients with similar demographic characteristicswithout f-QRS in the surface ECG were included. Diastolic parameters were comparedbetween two groups using the methods of conventional Doppler and tissue Doppler.Fragmented QRS were defined as the presence of a second R (R?) wave, the notching ofR or S wave, or the fragmentation of R wave (more than one R?) in at least twoconsecutive leads compatible with epicardial coronary arteries. The patients with a historyof myocardial infarction, pathological Q waves, typical bundle branch block or incompleteright bundle branch block, pacemaker rhythm in the ECG were excluded from the study.Statistical analysis was performed with Chi-square test, Student?s t test, Kolmogorov-Smirnov test in the data consistent with the normal distribution; Mann-Whitney U test wasused in the comparison of data that do not meet the normal distribution.Result: Compared with conventional echocardiography, regional tissue Dopplerparameters revealed significant differences in the patients with f-QRS. Em (tissue Dopplerearly diastolic velocity) and Em/Am (the ratio of early and late diastolic velocities) fromtissue Doppler echocardiography parameters were found to be lower in the patients with f-QRS compared with the control group (p<0,05).Conclusion: According to the results of our study, the presence of f-QRS in thesurface ECG is associated with the deterioration of left ventricular diastolic function bothregionally and globally and this deterioration is more evident at tissue level. In conclusion,fragmented QRS in the surface ECG can be an early predictor of diastolic dysfunction.Key words: Fragmented QRS, Coronary artery disease, Diastolic dysfunction,Echocardiography