Hastalıkta Belirsizlik Teorisine Dayalı Olarak Geliştirilen 'infertil Kadınları Güçlendirme Programının' İnfertilitesi Olan Kadınların Belirsizlik ve Stresle Başa Çıkma Düzeylerine Etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı 'Hastalıkta Belirsizlik Teorisine Dayalı Olarak Geliştirilen 'İnfertil Kadınları Güçlendirme Programının' İnfertilitesi Olan Kadınların Belirsizlik ve Stresle Başa Çıkma Düzeylerine Etkisini belirlemektir. Araştırma tek kör randomize, öntest-sontest kontrol gruplu, deneysel modele uygun olarak yapılmıştır. Bu araştırma Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi kadın doğum polikliniğine başvuran infertilite tanısı almış ve araştırma kriterlerine uyan deney grubunda 35, kontrol grubunda 35 infertil kadınlarla Ocak-Haziran 2022 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın öntest-sontest verileri için araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda geliştirilen kişisel bigi formu, Mishel Hastalıkta Belirsizlik Ölçeği-Toplum Formu (MHBÖ-T) ve İnfertilite Stresi ile Başa Çıkma Ölçeği (İSBÇÖ) kullanılmıştır. Deney ve kontrol grubuna öntest uygulamasının ardından, deney grubuna 4 hafta süren yüz yüze eğitim uygulaması yapılmıştır. İnfertil Kadınları Güçlendirme Programının bitiminden 3 ay sonra deney ve kontrol gruplarına son testler uygulanmıştır. Veriler IBM SPSS V23 ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde Shapiro-Wilk, Kolmogorov testi, Whitney U testi, Wilcoxon testi, Pearson Ki-kare testi, Yates düzeltmeli ki kare testi ve Fisher's Exact testi kullanılmıştır. Araştırmaya başlanmadan önce Ondokuz Mayıs Üniversitesinden etik onay ve Tıp Fakültesinden uygulama izni alınmıştır. Deney grubundaki kadınların yaş ortalamasının 29.6 ± 5.0 olduğu, kontrol grubundaki kadınların yaş ortalamasının 28.9 ± 4.0 olduğu belirlenmiştir. Kontrol grubunun öntest-sontest sonuçlarına göre infertilite stresi ile başa çıkma ve infertiliteye bağlı yaşanılan belirsizlik puanlarının istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlenmiştir. Girişim sonrasında deney grubundaki kadınların İnfertilite stresi ile başa çıkma ölçeği toplam puan ortalamasının 50.3 ± 7.4, min-max ₌ (34-71) olduğu ve girişim öncesine göre puan otalamasının arttığı belirlenmiştir. Mishel hastalıkta belirsizlik ölçeği-toplum formu toplam puan ortalamasının 51.5 ± 20.4, min-max ₌ (27-100) olduğu ve girişim öncesine göre puan ortalamasının azaldığı belirlenmiştir. Deney grubundaki kadınların İnfertilite stresi ile başa çıkma ölçeği ve Mishel hastalıkta belirsizlik ölçeği toplum formu puan ortalamalarının, hem grup içi hem de gruplararası ölçek toplam puanları bakımından istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu saptanmıştır (p<0,001). Araştırmanın sonucunda hastalıkta belirsizlik teorisine dayalı olarak geliştirilen infertil kadınları güçlendirme programının infertilitesi olan kadınların belirsizlik ve stresle başa çıkma düzeylerini olumlu yönde etkilediği bulunmuştur.The purpose of this research is to determine the Effect of the 'Infertile Women Empowerment Program', which was developed based on the Uncertainty Theory of Disease, on the Levels of Coping with Uncertainty and Stress of Women with Infertility. The research was conducted in accordance with the experimental model, with a single-blind randomized pretest-posttest control group. This study was carried out with 35 infertile women in the experimental group and 35 infertile women in the control group, who applied to the Ondokuz Mayıs University Medical Faculty Hospital's obstetrics outpatient clinic and met the research criteria, between January and June 2022. For the pretest-posttest data of the study, the personal information form developed by the researcher in line with the literature, Mishel's Disease Uncertainty Scale-Community Form (MUIS-C) and Infertility Stress Coping Scale (COMPI) were used. After the pre-test application to the experimental and control groups, a 4-week face-to-face training was applied to the experimental group. Post-tests were applied to the experimental and control groups 3 months after the end of the Infertile Women Empowerment Program. Data were analyzed with IBM SPSS V23. Shapiro-Wilk, Kolmogorov test, Whitney U test, Wilcoxon test, Pearson Chi-square test, Yates corrected chi-square test and Fisher's Exact test were used in the analysis of the data. Before starting the research, ethical approval from Ondokuz Mayıs University and application permission from the Faculty of Medicine were obtained. It was determined that the mean age of the women in the experimental group was 29.6 ± 5.0, and the mean age of the women in the control group was 28.9 ± 4.0. According to the pretest-posttest results of the control group, it was determined that the scores of coping with infertility stress and uncertainty related to infertility were not statistically significant. After the intervention, it was determined that the total mean score of the women in the experimental group on the coping with infertility stress scale was 50.3 ± 7.4, min-max ₌ (34-71) and the average score increased compared to before the intervention. It was determined that the total mean score of the Mishel disease uncertainty scale-community form was 51.5 ± 20.4, min-max ₌ (27-100) and the mean score decreased compared to the pre-intervention. It was determined that there was a statistically significant difference between the infertility stress coping scale and Mishel disease uncertainty scale community form score averages of the women in the experimental group in terms of both in-group and intergroup scale total scores (p<0.001). As a result of the study, it was found that the infertile women empowerment program, developed based on the uncertainty in disease theory, positively affected the levels of coping with uncertainty and stress of women with infertility